Mekânın bir tüketim nesnesi olarak üretimi

Abstract

Bu tez çalışmasında çağdaş toplumda kabul görmüş biçimi ile mekân tasarımının ana konusu olan mekân üretimi, tarihsel olarak evrimleşmesiyle küreselleşen bir ölçekte tüketim nesnesi haline gelmesi durumu ile oluşan iki farklı ''tüketim'' yönetimi durum tespiti yapılarak; mekân tasarımı kavramının pazardaki diğer nesneler gibi sermaye yönetimi sınırları içerisinde, kullanıcı merkezinden uzaklaşıp pazara hizmet ederek tek tipleşen bir ürün niteliği kazanması olasılığının kaygısı ile incelenmektedir. Bu bağlamda çalışmanın ana örgüsünü oluşturan mekân, kültür ve tüketim kavramları anlamları ve tanımları üzerinden incelenmiştir. Mekân üretiminin doğal ihtiyaçlar çevresinde oluşturduğu süreçten başlayarak barınma odaklı organik mekânsal üretim süreçleri incelenmiştir. Çalışmanın en önemli konularından biri olmasından kaynaklı olarak, tüketim kavramı ve bu kavramın sonuç bir ürünü olarak da kabul edilebilen tüketim toplumu kavramları incelenmiş ve tarihsel süreci irdelenmiştir. Çalışmanın ilerleyen bölümlerinde, mekânın ürünleşmesi kavramı öncülünde, tanımsal yaklaşım ve süreçler incelenmiş ve ilgili kavramsal yaklaşımlar tanımlanmaya çalışılmıştır. Ürün mekân kavramı ve tüketim olgularının sentezinden ortaya çıkan, aynı şeyden sayısız üretim yapabilme kabiliyeti, ikon ihtiyacı ve mekânın simulakra haline gelmesi durumları ise çalışmanın son bölümünde ele alınmıştır. Tüm bu tanım ve kavramlar eşliğinde, mekânın bir tüketim nesnesi olarak üretimi durumu, tüketim, mekân ve kültür kavramlarının sentezi ile ortaya çıkan değerler eşliğinde farklı ölçeklerde örnekler ile incelenmiştir. Bu kapsamda, kentsel ölçekte ürün olarak mimari: Guggenheim Müzesi, Bilbao örneği ile global değer oluşturacak seviyede, ikon ihtiyacına mekânsal ürün üretimi incelenmiştir. Mekân üretimin, bant üretimine evrilmesinin çağdaş örneği ise 'mekânsal birim ürünün' kentsel örneği: Burj Al Babas Villa başlığı altında ele alınmıştır. Mekânsal değerlerle plastik kurgu: Richard Serra örneğinde ise kent, mekânsal sanat üretimi ve tüketimi tarihsel bir süreç örneği ile ele alınmıştır. Son olarak, yerele ait ürün olarak mekân kavramı: Renzo Piano örneğinde ise mekân üretiminin özünde olduğu üzere, tüketim toplumun meta odaklı üretimine tezat bir şekilde, yerele ait özgün mekânsal üretim olarak ele alınmıştır.