Katmanlı üretim teknolojilerinin yapılarda uygulanabilirliğine yönelik bir karar destek sistemi

Abstract

Artan Dünya nüfusu ile birlikte çalışma alanlarına ve konuta olan ihtiyacın artması, insanların yaşam koşullarının değişerek konfor düzeylerinin yükselmesi, iş gücü maliyetlerinin artması, ömrünü tamamlayan yapıların yenilenme ihtiyacı ve acil durumlar gibi nedenlerle nitelikli, kullanışlı, hızlı ve ekonomik konut üretmek için, yeni teknolojiler geliştirilmekte ve uygulanmaktadır. Bu teknolojilerden biri olan katmanlı üretim sisteminin inşa edilecek bir yapı için uygun bir üretim sistemi olup olmadığını çeşitli ölçütler üzerinden ortaya koyarak bir karar destek sistemi önermek tezin ana amacını oluşturmaktadır. Bu kapsamda yapılan literatür araştırması sonucunda elde edilen bilgiler ışığında belirlenen ölçütler üzerinden DEMATEL yöntemi kullanılarak bir karar destek sistemi ortaya koyumuştur. Belirlenen örneklem ile önerilen karar destek sistemindeki ölçütlerin ağırlıklarına göre önem sıraları ortaya koyularak, avantajlı ya da dezavantajlı olan ölçüt ya da ölçütler bulunmuştur. Dört bölümden oluşan çalışmanın giriş kısmında problemin tanımı yapılarak, çalışmanın amacı, yöntemi, kapsamı ve sınırlamaları ele alınmıştır. Çalışmanın ikinci bölümü iki aşamadan oluşmaktadır. İlk aşamada sayısal üretim araç, teknik ve yöntemleri ele alınmıştır. İkinci aşamada katmanlı üretim temel kavramları ve teknolojileri, inşaat endüstrisinde Katmanlı Üretim (KÜ) ve uygulamaları incelenmiştir. İncelenen uygulamalarda KÜ ile bir yapının tamamının inşa edilemediği görülmüştür. Çalışmalar beton benzeri hızlı bileşik bir malzemenin ekstrüzyonu ile yapılan duvar inşası üzerine yoğunlaşmıştır. Duvar inşası dışındaki teknikler ile daha pahalı ve daha uzun sürede üretim yapıldığı için bu tekniklerin sınırlı sayıda kullanıldığı ortaya koyulmuştur. Üçüncü bölüm katmanlı üretim teknolojilerinin özellikleri üzerinden ortaya koyulan ölçütlerin DEMATEL yöntemi kullanılması ile oluşturulan karar destek sisteminin yer aldığı kısımdır. Bu bölüm üç aşamadan oluşmaktadır. İlk aşamada değerlendirme yöntemini seçebilmek için Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemleri (ÇÖKV) incelenmiş ve çalışmaya uygun değerlendirme yöntemi seçilmiştir. İkinci aşama da seçilen yönteme göre değerlendirme ölçütleri belirlenerek tanımlanmıştır. Son aşamada ise belirlenen karar destek sistemi ölçütleri seçilen yöntem ile değerlendirilmiştir. Önerilen karar destek sisteminde yer alan ölçütler arasındaki ilişkilerin, önem düzeylerinin ve ölçütlerin birbirleri üzerine olan etkilerinin belirlenmesi için DEMATEL yöntemi seçilmiştir. Önerilen ölçütlerin değerlendirmesi yüzyüze görüşmeler yoluyla yapılacağından ve sözel ifadeler kullanılacağından bu ifadeler önce sayısal dile sonra da bulanık sayılara çevrilmiştir. Bu yüzden önerilen karar destek sistemi bulanık DEMATEL yöntemi ile analiz edilmiştir. Çalışmanın son bölümü olan dördüncü bölümde ise araştırmaya ilişkin sonuçlar verilerek gelecek çalışmalara ışık tutmak için önerilerde bulunulmuştur. Sonuç olarak karar destek sisteminde kullanılan ölçütlerin öncelik sırası belirlenmiş ve birbirleri arasındaki ilişkiler ortaya koyulmuştur. Verilen örneklem üzerinden varılan sonuçlara göre ölçütlerin önceliklerinin neredeyse birbirine yakın olduğu görülmüştür. Maliyet ölçütünün en önemli olduğu, form ölçütünün ikinci sırada, işçiliğin ise üçüncü sırada yer aldığı görülmüştür. Çalışma sürecinde KÜ'nün yapı sektöründe gelişme aşamasında olmasından ve ülkemizde bu teknik ile yapı üretimi yapılmaması gibi zorluklarla karşılaşılmıştır. Bu süreç sonunda elde edilen sonuçlara göre gelecek çalışmalarda; -Konunun uzmanlarından destek alınarak disiplinler arası çalışmalar gerçekleştirilmesi -Ölçütlerin revize edilmesi ve örneklem sayısının arttırılması ile uygulama alanında karar vermede kullanılacak bir modelin ortaya koyulması -Belirlenen ölçütlerin farklı duvar yapım türlerine göre karşılaştırılması -KÜ'de kullanılacak farklı baskı malzemesi türlerine göre yerel malzeme kullanım olanağının araştırılması -Belirlenen ölçütlerin farklı ÇÖKV yöntemleri ile karşılaştırılması planlanmaktadır.