Kültürel mirasın korunmasında tarihi kentsel peyzaj odaklı alan yönetim planı yaklaşımı

Abstract

Tarihi Kentsel Peyzaj (Historic Urban Landscape), kültürel mirasın korunmasında uluslararası iş birliğini sağlamayı amaçlayarak kurulan UNESCO tarafından, tarihi kentsel alanların bütünleşik olarak korunması amacı ile geliştirilen kavramdır. 2005 yılından itibaren, Dünya Miras Listesi kayıtlı ve kaydedilecek alanların korunmasında eşgüdümü ve katılımı sağlamak amacı ile hazırlanması gerekli olan alan yönetim planları da bütünleşik korumanın yönetim aracı olarak tanımlanabilmektedir. Tez kapsamında; kültürel mirasın korunması amacı ile tavsiye edilen Tarihi Kentsel Peyzaj kavramının, alan yönetim planlarının hazırlanmasında koruma yaklaşımı ve stratejisi belirlenirken kullanılmasına dair olasılıklar irdelenmiş ve Tarihi Kentsel Peyzaj odaklı, kültürel mirasın korunmasında uygulanan alan yönetim planlarının hazırlık, uygulama ve izleme safhalarında kullanılabilecek yenilikçi ve bütünleşik yaklaşım önerisi geliştirilmiştir. Koruma kavramının “kültür”ün ortaya çıkması ile başlamış olması insanlık tarihi boyunca korunacak varlıklardan bahsedilmesini sağlamıştır. Kültürel mirasın korunmasında, değerin oluşmasındaki doğal sürecin anlaşılması ve ortaya konması önemlidir. Tarihi kentsel alanların korunması ve gelişimlerinin yönetilmesine yönelik kavramlar, fiziki mekânın olduğu kadar değeri yaratan sosyal dokunun da gelişiminin yönetilmesi ile ilgilidir. Kültürel mirasın korunması konusunda mevcut yönetim mekanizmaları, UNESCO ve ilgili kuruluşlar tarafından uluslararası tartışma ortamında ele alınan, sürekliliği ve bütüncül yaklaşıma sahip olması hedeflenen Tarihi Kentsel Peyzaj kavramının gelişen içeriği ve bu bağlamda mekânsal planlama disiplininin kazanımları bağlamında değerlendirilmektedir. Tarihi Kentsel Peyzaj kavramının, günümüzdeki idari ve sosyal yapı içerisinde uygulanabilirliğinin anlaşılabilmesi ve yenilikçi yaklaşımın geliştirilebilmesi gerekmektedir. Bu bağlamda Tarihi Kentsel Peyzaj kavramının kültürel mirasın korunmasında uygulamaya dönüştürülebilmesi amacı ile alan yönetim planları ele alınabilmektedir.