Kentsel projelerde çevresel değerlendirme araçları ve Maltepe Dragos projesinde leed değerlendirmesi

Abstract

Kentsel projelerde çevre üzerindeki olumsuz etkilerin en aza indirgenmesi ve sürdürülebilirliğin sağlanması konuları, günümüzde kentsel planlama ve tasarım disiplinlerinin önemli gündem maddelerini oluşturmaktadır. Olumsuz etkilerin en aza indirgenmesi ve sürdürülebilirliğin sağlanması süreçlerinin her ikisi de tekil binalardan başlayarak büyük kentsel projelere kadar farklı ölçeklerde uygulanmakta olup, çevre hassasiyeti üzerine artan bilinç ile birlikte ulusal ve uluslar arası politikaların önemli bir parçası haline gelmişlerdir.Konu üzerine yapılan araştırmalar ağırlıklı olarak ?kentsel projelerin sürdürülebilirlik değerlendirmesinin ve çevreye verdikleri olumsuz etkilerin nasıl belirleneceği sorusu? üzerine yoğunlaşmakta ve bu konuya yönelik ulusal ve uluslar arası kurumların farklı yöntem arayışları bulunmaktadır. Bu soru aynı zamanda çalışmanın da temel araştırma konusunu oluşturmaktadır.Çalışmada bu soruya yönelik olarak öncelikle çevreye yönelik hassasiyetin oluşma süreci uluslar arası politikalar yolu ile izlenmiş sonrasında sürecin Türkiye için sorgulaması yapılmıştır. Bu noktada istenen yöntem arayışının gerekçesini oluşturan temel gelişmeleri ortaya koymak olmuştur.Konunun devamında çevresel değerlendirme için kullanılan araçlar süreç içinde oluşma sıraları ile ayrıntılı olarak ele alınmışlardır. Bu araçlardan proje bazlı çevresel değerlendirme olarak Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) ile sektör ve ülke bazlı çevresel değerlendirme olarak Stratejik Çevresel Değerlendirme (SÇD)'nin uygulama aşamalarına birinci bölümde konu başlığı içinde yer verilmiştir. Sürdürülebilir gelişme bazlı çevresel değerlendirme aracı olarak ?Sürdürülebilirlik Değerlendirmesi (SD)? nin yöntemlerinden biri olan LEED (Enerji ve Çevre Dostu Tasarımda Liderlik) Çevresel Değerlendirme Sertifika Sistemi? ise bir sonraki bölümde ayrıntılı olarak ele alınmıştır.Çalışmanın ikinci bölümünde, öncelikle kentsel projeler ve sürdürülebilir değerlendirme ilkeleri başlığı altında planlama anlayışında yaşanan değişime ve ortaya çıkan planlama ilke ve politikalarına ve sonrasında birinci bölümünde girişi yapılan LEED' e ve LEED `in kentsel projeler için uygulanan LEED-ND (Mahalle Kalkınma) ölçüm sistemine yer verilmiştir. Bu bölümde aynı zamanda tarif edilen LEED-ND ölçüm sisteminden en yüksek puanı alan Kanada'nın Vancover kentindeki ?Southest False Creek Projesi? örnek olarak irdelenmiştir.Çalışmanın üçüncü bölümünde ise Türkiye'den ?İstanbul-Maltepe-Dragos Kentsel Proje Alanı? LEED-ND ölçüm sistemi içinde yer alan akıllı konum ve bağlantılar, mahalle dokusu ve tasarım, yeşil altyapı ve binalar, yenilik ve tasarım süreci ile bölgesel öncelik kategorileri altında incelenmiş ve puanlandırılmıştır. Proje alanı bu ölçüm sisteminden toplam 100 puan üzerinden 46 puan almıştır ve aldığı puanların büyük oranını akıllı konum ve bağlantılar kategorisinden sağlamıştır.Çalışmanın sonuç bölümünde LEED-ND yöntemi ve incelenen örnek alanla ilgili çıkarımlar yapılmış, kentsel projelerin çevresel değerlendirme yöntemleri ve Türkiye'deki mevcut planlama yaklaşımına yönelik öneriler getirilmiştir.