AQUINALI THOMAS’TA DOĞAL HUKUK ÖĞRETİSİ

Abstract

Bu çalışmada Antik Yunan’dan günümüze uzanan ve çok köklü bir felsefi-tarihsel birikime sahip doğal hukuk teorisi geleneğini mantıksal düzlemde sistematikleştiren ilk düşünür olan Aquinalı Thomas’ın konuya ilişkin temel argümanları gösterilecek, sonrasında ise düşünürün yaklaşımı eleştirel bir perspektifle değerlendirilecektir. Aziz Thomas belirli açılardan Antik Yunan ve Roma’daki doğal hukuk geleneğini sürdürmesi, belirli açılardan ise kendisine kadar süregelen gelenekten kopan bir düşünsel durağı temsil etmesi bakımından klasik doğal hukuk anlayışının en önemli filozofudur. Söz konusu süreklilik ve kopuş modern doğal hukuk teorisindeki tartışmaları derinden etkilemiştir. Dolayısıyla düşünürün doğal hukuk öğretisinin modern doğal hukuk teorisinin şekillenmesinde de önemli bir payı olduğu ileri sürülebilir. Aziz Thomas’ın doğal hukuk öğretisinde iki temel özellik ön plana çıkar. İlk özellik, doğal hukukun Tanrısal öngörünün görünümlerinden biri haline gelmesiyle ilgilidir. İkinci özellik ise doğal hukuk öğretisinin insan varlığının eylemlerinin ölçütünü veren pratik rasyonalitenin ilkelerini inşa eden bir çerçeve sunmasıyla alakalıdır. Makalede sırasıyla bu özelliklere ilişkin temel argümanlar açıklanacak, söz konusu argümanlar ekseninde ezeli ebedi hukuk ile doğa hukuk ve doğal hukuk ile insan hukuku arasındaki bağ gösterilecektir. Sonrasında ise hukuki, felsefi (hem metafizik hem de ahlaki bağlamlarda) ve politik açılardan Aziz Thomas’ın öğretisine yöneltilebilecek karşı-argümanlar sunulacaktır.

In this study, the basic arguments of Thomas Aquinas, who was the first philosopher to have systematized on the logical platform the tradition of the natural law theory that has reached today from Ancient Greece and has a deep-rooted philosophical-historical background, on this issue will be addressed and then the approach of the philosopher will be discussed critically. Saint Thomas is the most important philosopher of the classical natural law tradition since he maintained the tradition of natural law in Ancient Greece and Rome in some aspects and he represented an intellectual point breaking from a longstanding tradition that continued up until his time in some other aspects. This continuity and break in question influenced the discussions in the modern natural law theory to a great extent. Therefore, it is possible to suggest that the natural law doctrine of the philosopher played an important part in shaping of the modern natural law theory. Two key characteristics come to the fore in Saint Thomas’ natural law doctrine. The first characteristic is related to the fact that natural law becomes one of the aspects of Divine providence. The second characteristic is related to the fact that the natural law doctrine provides a framework that constructs the principles of practical rationality giving the criteria for actions of human being. In the article, the basic arguments regarding these characteristics will be respectively explained and the link between eternal law and natural law, natural law and human law will be demonstrated in terms of the arguments in question. Then the counter-arguments that might be put forward regarding Saint Thomas’ doctrine judicially, philosophically (both in the metaphysical and moral contexts) and politically will be presented.