Rastlantısal müzik uygulamalarında düşünsel, estetik altyapı

Abstract

Bu çalışmada rastlantı, belirsizlik, olasılık ve şans kavramlarının müzik sanatındaki belirleyiciliği, bestecilik tekniklerine girişi ve etkisi incelenmiştir. Özellikte 20. yy.ın ikinci yarısından itibaren bestecilerin kendi ihtiyaçlarına göre rastlantı kavramını pek çok müzikal öğeye uygulayarak olasılığın oluşturduğu çeşitliliğe ve yüzyıllardır Batı Avrupa müzik kültürünün en temel iletişim aracı olan notalamanın sebep olduğu belirsizliğe dikkat çekilmiştir. Bilimdeki klasik önceden belirlenebilirlik kuramının giderek kaosa varışına benzer şekilde yirminci yüzyılda geleneksel, belirleyici notalamanın, kaotik karmaşıklığa ilerlediği gözlemlenmiştir. Bu noktada rastlantısallık kavramı önem kazanarak hem teknik hem de felsefi açıdan müziğe yeni bir soluk getirmiştir. Bu durum yeni estetik tercihlerin ve bu tercihlere hizmet eden bestecilik tekniklerinin ortaya çıkmasını da sağlamış, rastlantısallık ve belirsizlik kavramları 20. yy. boyunca pek çok sanatçı tarafından değişik şekillerde tanımlanmıştır. Günümüzde müzikte rastlantısallığın, geleneksel notalamanın vardığı karmaşaya çözümler sunarken, estetik ve felsefi yönünden sürmekte olan tartışmalara da neden olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: 20.yy. müziği, rastlantı, belirsizlik, olasılık, şans, notalama.