Bulgaristan’da Osmanlı dini mimarisi (cami, türbe, tekke ve zaviyeler)

Abstract

Eski devirlerden beri farklı kavim ve uygarlıkların yerleşim ve yaşam sahası olan Bulgaristan, 500 yıl boyunca Osmanlı Türklerinin hakimiyetinde kalmıştır. Bölgede yapılan araştırmalar, şehirlerdeki ilk yerleşimlerin camiler, kırsal kesimlerde ise tekke ve zaviyelerin etrafında geliştiğini göstermektedir. Bulgaristan'da inşa edilen dini mimari örneklerinin Anadolu ve Balkanlardaki inşa edilen eserlerle büyük benzerlikler gösterdiği gibi, bölgeye has özellikler de barındırmaktadır. Bölgenin Osmanlı hâkimiyetinden çıkışını müteakip Bulgaristan'da kalan mimari eserlerin akıbeti değişmiş, özellikle dini mahiyetli yapıların çoğu yeni şehirleşme hareketleri bahane edilerek tamamen ortadan kaldırılmıştır. Bu durum komünist sistem döneminde daha da artmıştır. Benzer durum kırsal kesimde de yaşanmış, tekke ve zaviyelere ait arazilerinin büyük kısmı kamulaştırılarak buralardaki toplanma ve ibadetler yasaklanmıştır. Bu çalışmada, Bulgaristan'ın çeşitli şehirlerinde Osmanlı Devrin'den günümüze ulaşan camiler, tekke ve zaviyeler ile bu komplekslerin parçası olan türbeler konu edilmiş, söz konusu yapıların belgelenmesi, tanıtılması ve Türk Sanat Tarihi'ndeki yerlerinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Bulgaristan, Dini Mimari, Cami, Tekke, Zaviye, Türbe, Din, Osmanlı.