Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Açık Bilim, Sanat Arşivi
Açık Bilim, Sanat Arşivi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi tarafından doğrudan ve dolaylı olarak yayınlanan; kitap, makale, tez, bildiri, rapor gibi tüm akademik kaynakları uluslararası standartlarda dijital ortamda depolar, Üniversitenin akademik performansını izlemeye aracılık eder, kaynakları uzun süreli saklar ve yayınların etkisini artırmak için telif haklarına uygun olarak Açık Erişime sunar.MSGSÜ'de Ara
Altın Orda-Rus ilişkileri ve Altın Orda'nın Rusya'ya etkileri (Altın Orda Devleti'nin yıkılışı ve Çarlık Rusyası'nın kuruluş sürecinde)
Özet
Çengiz Han ve oğullarının seferleri neticesinde Deşt-i Kıpçak, Kırım, İdil-Bulgar ve Kuzey Kafkaslar'da kurulan Altın Orda Devleti, yaklaşık üç asır boyunca (1223-1502) Rus knezliklerini hâkimiyeti altında tutmuştur. Bu süre zarfında kendi knezliklerinde hüküm sürebilmek için hanların onayını almak zorunda olan Rus knezleri, birçok kez hanların yanına seyahat etmiş, uzun süre onların yanlarında kalmış, hatta çocuklarını rehin olarak Orda'da bırakmışlardır. Hanlar, hâkimiyeti altına aldıkları Rus knezliklerinde nüfus sayımları yaptıktan sonra, nüfus sayım sonuçlarına göre Rus topraklarından vergi ve asker toplamışlardır. Rusların Altın Orda'ya olan bağlılıklarından biri de paralarında Altın Orda hanlarının adlarına yer vermelerdir.Yaklaşık üç asır süren Altın Orda hâkimiyeti döneminde, Ruslar birçok alanda Altın Orda etkisinde kalmış, hatta bazı uygulama ve müesseseleri benimsemişlerdir. En başta, Moskova Rusya'sının birbirleriyle mücadele hâlinde olan diğer Rus knezliklerini kendi etrafında birleştirmesi ve Çarlık Rusyası'nın temellerini atması, Altın Orda hanları sayesinde mümkün olmuştur. Moskova Knezliğini gerek diğer Rus knezliklerine karşı gerekse de yabancı düşmana karşı koruyan Altın Orda hanları, aynı zamanda Rus topraklarını Latin ve Litvanya yayılmacılığına karşı desteklemiş ve böylece Rus topraklarının Katolikleşmesini engellemiştir. Bütün vergi ve yükümlülüklerden hanlar tarafından muaf tutulan Rus Ortodoks Kilisesi de, tarih boyunca en rahat dönemini Altın Orda döneminde yaşamıştır. Bu dönemde güçlenen Rus Ortodoks Kilisesi, Moskova Knezliğini destekleyerek ve halkı örgütleyerek Çarlık Rusyası'nın kurulmasına ve Hristiyanlığın bütün Rus topraklarında yayılmasına katkıda bulunmuştur.Altın Orda döneminde Rus idarî yapısı ile başta knez ve boyarlar olmak üzere bütün sınıfların durumlarında değişiklikler olmuştur. Rus knezlikleri Altın Orda'da olduğu gibi, on, yüz, bin, tümen gibi birimlere ayrılmıştır. Altın Orda yıkıldıktan sonra Rus knezleri, sadece hanlar için kullandıkları ?çar? unvanını değil, hanların bütün yetki ve hükümdarlık alametlerini de benimsemişlerdir. Büyük knezlerin etki ve yetkisi artarken, boyar, hizmetli knez, şehir ve köy halkının kneze olan bağlılıkları artmış ve hür toplum anlayışı sona ermiştir. Altın Orda'daki kurultayları örnek alarak benzer toplantılar düzenlemeye başlayan Ruslar ayrıca ordularını da Altın Orda ordusu örneğinde tanzim etmiş, Türk ve Moğol savaş taktiği ile silahlarını benimsemişlerdir.Altın Ordalılar ile Rusların iç içe yaşamaları, aralarında evlilik yoluyla akrabalık bağlarının kurulmasını da sağlamıştır. Üst düzey evlilikler sonucunda birçok Tatar kökenli devlet adamı, Rus tarihinde önemli rol oynarken, halk arasındaki evlilikler de kültürel anlamdaki etkileşimi beraberinde getirmiştir. Altın Orda döneminde ileri sürülenin aksine Rus şehirleri gelişmiş, tarım faaliyetleri artmış, ticaret canlanmıştır. Diplomasi, hukuk ve postacılık alandaki etkilere I. Petro dönemine kadar rastlanılırken, dil ve edebiyat alandaki etkileri günümüzde de görmek mümkündür. Rusçanın sözvarlığında bulunan bugün çok sayıdaki Türkçe ve Moğolca kelimeler bu etkinin göstergeleridir.
Koleksiyonlar
- Doktora Tezleri [786]