The Soap Factory Building: An Example of Industrial Heritage in Ayvalık

Abstract

This study concerns a soap factory built in the early years of the twentieth century in Ayvalık Soap factories which are described within the scope of immovable industrial assets of the region, are substantial in terms of the commercial life of Ayvalık, just like the olive oil factories. Soap factories having a crucial role in the industry-based spatial history of Ayvalık, are reviewed in two main groups according to their structure. The first group includes soap factories which were built as individual single buildings. The second group includes soap factories, each of which was built adjacent to an olive oil factory looking like its twin. Many of the soap factories are today either abandoned or being used as cafes, hotels, stores etc. as a result of repurposing. The soap factory forming the subject of this article is located in the 150 Evler District, on the historical industrial manufacturing axis of Ayvalık. Therefore the factory is in an area of Ayvalık which is considered to be hectic in terms of production and trading in its time. Respectively, field research, archival research and a literature review were performed in this study. As a result of the data obtained and finds the soap factory was evaluated in the context of historicity within the framework of architecture and art history disciplines and was analyzed in terms of mass and structure aspects

Bu çalışma, Ayvalık’ta yirminci yüzyılın başında inşa edilmiş bir sabunhaneye dairdir. Bölgenin taşınmaz endüstriyel mirası içerisinde tanımlanan sabunhaneler, tıpkı zeytinyağı fabrikaları gibi Ayvalık’ın geçmişteki ticari yaşamı açısından ehemmiyet taşır. Ayvalık’ın endüstriye dayalı mekânsal hafızasında önemli bir yer teşkil eden sabunhaneler, biçimsel olarak iki ana grupta değerlendirilir. Birinci grup, bağımsız tekil binalar olarak inşa edilmiş sabunhanelerdir. İkinci grup sabunhaneler ise, bir zeytinyağı fabrikasına bitişik adeta zeytinyağı fabrikasının ikizi gibi inşa edilmiştir. Sabunhanelerin, birçoğu günümüzde ya metruk haldedir ya da yeniden işlevlendirme neticesinde kafe, otel, dükkân gibi amaçlarla kullanılmaktadır. Makalenin konusunu oluşturan sabunhane, Ayvalık 150 Evler mahallesinde ve Ayvalık’ın tarihî endüstriyel üretim aksı üzerinde yer almaktadır. Dolayısıyla sabunhane, mekânsal olarak dönemi içerisinde Ayvalık’ın üretim ve ticari açıdan yoğun olduğu bir alanında konumlanmıştır. Çalışmada öncelikle saha çalışması, daha sonra da arşiv çalışması ve literatür taraması yapılmıştır. Elde edilen bilgiler ve yapılan tespitler neticesinde sabunhane, mimarlık ve sanat tarihi disiplinleri çerçevesinde tarihsellik bağlamında incelenmiş ve kütlesel, strüktürel olarak çözümlenmiştir.