Kaija Saariaho'nun Orion isimli eserinin incelenmesi ile senfonik orkestra için oyun isimli beste

Abstract

Bu tezde, Kaija Saariaho tarafından 2002 yılında bestelenmiş olan Orion isimli müziğin incelemesi yapılmıştır. Orion üç bölümden oluşmaktadır. Tezin giriş kısmında Saariaho'nun kişiliği ile besteci kimliği arasındaki bağlantılara dair bir takım bulgular sunulmuş ve bestecinin müzik yaşamına dair ayrıntılar ortaya konmuştur. Ayrıca, Saariaho'nun kişiliği üzerinde etkisi olduğu saptanan doğa ve ışık olgularının besteci kimliğine olan yansımaları tartışılmıştır. Analiz kısmında ise her bir bölümün biçimsel kurgusu şekillerle desteklenerek açıklanmıştır. Analizin odak noktası yapıtın biçimsel kurgusudur ve dolayısıyla öncelikli olarak biçimsel kurgunun oluşumuna doğrudan etki eden ögeler göz önünde bulundurulmuştur. Ortaya çıkan bulgular sonucunda, Orion'un biçimsel kurgusunun öncelikle ses dünyası, ritm, orkestrasyon ve karşıtlık-benzerlik anlayışlarından oluştuğu saptanmıştır. Bu bulguların incelenmesi sonucunda, eserin kesitlerden oluşan bir yapıda olduğu gözlemlenmiştir. Kesitlerin ise bölmeleri oluşturduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca, ezgisel yaklaşımlar, ara çizgi figürleri, ana çizgi figürleri, tınısal fon, geçiş figürleri ve solo pasajlar gibi hatlar kurgunun iç yapısını oluşturmuştur. Orion'un biçimsel yapısı ard arda gelen ve yapısal açıdan birbirlerine benzer kesitlerden oluşmuştur ve bu kesitlerin içeriğindeki en belirgin öge tekrar anlayışıdır. Tekrar anlayışı, özellikle de arka plan dokusu oluşturma işleviyle kurgulanmış olan ve "tınısal fon yaklaşımı" olarak adlandırılmış bir takım hatlarda yoğun şekilde görülmektedir. Bunun yanı sıra, "ara çizgi figürleri" ya da "ana çizgi figürleri" gibi işlevler oluşturma amacıyla kurgulanmış hatlarda da tekrarlama anlayışı sıkça görülmektedir. Buna karşın, bir takım kısımlardaki ezgisel hatlarda bire bir tekrar etme anlayışı yerine, ana fikrin evrilmesi, başkalaşması ya da çeşitlenmesi gibi anlayışlar gözlemlenmiştir.