Kuraklık afeti bağlamında suya duyarlı planlama ve tasarım yaklaşımının Karaman şehir merkezinde değerlendirilmesi

Abstract

İklim değişikliği sonucu olumsuz etkileri giderek artan kuraklık afetinin kentlerde oluşturduğu sorunlardan biri de su yetersizliğidir.Nüfusu giderek artan kentlerdeki su arzının su talebini karşılayamaması sorunu kuraklıkla birlikte büyümektedir. Bu tez kapsamında kuraklık afetinin tetiklediği kentsel su problemlerine çözüm oluşturabilmek adına kuraklığa dirençli kentlerin nasıl oluşturulması gerektiği irdelenecektir. Tez çalışması kapsamında, kuraklığa dirençli kentlerin oluşturulması bağlamında kentsel planlama, su yönetimi ve peyzaj tasarımı disiplinlerinin birlikte ele alındığı suya duyarlı planlama ve tasarım yaklaşımıyla kurak ve su stresi altında olduğu bilimsel verilerle ortaya konulmuş Karaman Şehir Merkezi'nde kentsel su sorunlarının nasıl çözümlenebileceğine ilişkin değerlendirmeler yapılarak oluşturulması gereken politikaların belirlenmesi amaçlanmaktadır. Öncelikle kuraklık kavramı teorik olarak açıklandıktan sonra ülkemizdeki kuraklıkla ilgili politikalar değerlendirilmiştir. Yapılan değerlendirme sonrasında su yönetimi ve kentsel planlama kavramlarının birlikte nasıl ele alınabileceği, dünyada kentsel su yönetimi ile ilgili yetersiz gelen geleneksel yaklaşımların dışında yeni yaklaşımların neler olduğu, bu yaklaşımlar içerisinde suya duyarlı planlama ve tasarım yaklaşımının neden seçildiği, özellikle Avustralya'da söz konusu yaklaşımın ne şekilde uygulandığı kapsamlı bir şekilde ele alınmıştır. Karaman Şehir Merkezi'nde suya duyarlı planlama ve tasarım prensipleriyle oluşturulabilecek alternatif su kaynaklarının kentsel fonksiyonlar üzerinden hesaplamalarının yapılarak içme suyu kaynakları üzerindeki baskıyı ne kadar azaltabileceğine ilişkin değerlendirmeler yapılmıştır. Bununla birlikte suya duyarlı tasarım kapsamındaki yapısal ve yapısal olmayan elemanlarının seçilen mikro havza alanı ve komşuluk grubu ölçeğindeki örnek alan üzerinde ne şekilde kullanılabileceği değerlendirilmiştir. Söz konusu değerlendirmeler sonucunda çalışma alanında suya duyarlı tasarım prensipleriyle birlikte nasıl bir planlama yaklaşımı geliştirilebileceği sorusundan hareketle çalışma alanındaki geliştirilebilecek potansiyeller ve ortadan kaldırılması gereken sorunlar belirlenerek suya duyarlı politikalar üretilmiştir. Üretilen politikalar içerisinde kuraklığa dirençlilik bağlamında alternatif su kaynaklarının üretilmesi öne çıkmıştır. Yağmur suyunun depolanması ve gri suyun arıtılarak yeniden kullanılması şeklinde alternatif su kaynaklarının üretilmesiyle içme suyu kaynaklarının üzerindeki baskının azaltılabileceği tespit edilmiştir. Bununla birlikte yağmur suyunun doğal yollarla arıtılarak yeraltına yeraltına kazandırılmasını sağlayacak suya duyarlı peyzaj elemanlarının kullanılması da suyun doğadaki döngüsünü tamamlamasına yardımcı olacak politikalar olarak ele alınmıştır. Su kaynaklarının sınırlı bir kaynak olması nedeniyle sadece çalışma alanında değil tüm dünyada suya duyarlı planlama ve tasarım yaklaşımı gibi alana özgü, kentsel su yönetimi ve kentsel planlamanın birlikte ele alındığı yaklaşımlar geliştirilerek yaşanabilecek su sorunlarının önüne geçilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.