Anadolu konut geleneğinin kültürel süreklilik bağlamında irdelenmesi

Abstract

Toplumları farklı kılan ve bir arada tutan özelliklerinin başında; tarihi geçmişleri, gelişim süreçleri, yarattıkları maddi ve manevi değerlerin bütünü olan kültürleri gelmektedir. Kültür topluluğun kimliğini belirlemekte, zaman ve mekân içerisinde süreklilik kazanan kültürel kimlik, birikim ve süreklilik sayesinde korunmakta ve aktarılmaktadır. Kültürel kimliği oluşturan öğelerden biriside mimaridir. Oluşturulan yerleşimler ve bu yerleşimlerdeki mimari doku toplulukların kültürel yapıları ve kimlikleri hakkında bilgiler vermektedir. İnsanoğlunun en önemli gereksinimlerinden biriside barınma ihtiyacıdır; fiziksel koşullar ve kültürel farklılıklar ile şekillenerek gelişen ilk yerleşimler tabiatta hazır ortamlarda oluşurken daha sonra doğa ile mücadele içerisine giren insanoğlu ilk konut tasarımlarını gerçekleştirmiştir. Tarih öncesi dönemlerden beri yerleşim alanı olan Anadolu toprakları farklı kültürlere ev sahipliği yapmış, iç ve dış etkilerle gelişerek zenginleşen kendine özgü bir konut mimarisi geliştirmiştir. Bu çalışmada, Anadolu konut geleneğinin tarih öncesi dönemden beri gelişimi ve bu gelişimin izlerini taşıyan yerleşimler ile Osmanlı döneminin mimari dokusunu yansıtarak günümüzde de yaşatılan alanlar verilen örneklerle belgelenmektedir. Örneklerde; yörenin coğrafi özellikleri, tarihi geçmişi, kültürel yapısı sonucunda oluşan mimari doku, konutların plan tipolojileri, yapım sistemleri, iç mekân örgütlenmeleri ve kullanım amaçları irdelenerek sahip olunan tarihi ve kültürel mirasın gelecek kuşaklara aktarılarak sürekliliğinin sağlanması amaçlanmaktadır.