Endüstride, Tasarımda, Eğitimde 40 yıl: Sempozyum Bildiri Kitabı: 7-8-9 Aralık 2011, İstanbul

Abstract

Sunuş: Endüstri Tasarımı Öğretiminin 40 Yılı

Oğuz BAYRAKÇI

Tamamlamak üzere olduğumuz 2011 yılı, bölümümüz eğitiminde kırkıncı yıldır. Bilindiği gibi Endüstri Ürünleri Tasarımı Öğretimi, ülkemizde ilk kez 1971 yılında, o günkü adıyla "İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi" olan Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nde başlatılmıştır. Bölüm, öğretime başladığı günden bu yana “Tasarım ve Teknoloji” arasındaki etkileşim ve bilgi geliştirme kapasitesini, araştırma odaklı öğretim ve eğitim tecrübesiyle geliştirerek sürdürmüş; Türk endüstrisi için birçok değerli tasarımcı ve farklı alanlarda uzmanlaşmış öğretim üyeleri yetiştirmiştir.

Bölüm öğretiminin temel amacı ise, daima üniversitemizin özgün kimliğini oluşturan bilim ve sanat ortamı içinde, sanatsal yaratının bireyselliği temelinden yola çıkarak, ürün tasarımı alanında yaratıcı çözümleri hayata geçirebilecek tasarımcılar yetiştirmek olmuştur.

Endüstri Tasarımı öğretiminin 40. yılını 2011 yılı içinde çeşitli akademik etkinliklerle kutlamayı amaçladık. Bu kutlamayı, yaşanmış olanı sadece anmak şeklinde değil, akademik ürünlerimizi ve çalışmalarımızı sergilediğimiz, endüstrideki dostlarımızla, tasarım ve eğitim alanlarındaki profesyonellerle ve mezunlarımızla buluşma fırsatları yarattığımız bir yıl olması için planladık. Bu kutlama yılını tamamlayacak olan son etkinlik, bugünün kavramlarıyla ve bakış açılarıyla geçmişi değerlendirirken geleceğe yönelik akıl yollarını da aramayı hedeflediğimiz “Endüstride - Tasarımda - Eğitimde 40 Yıl Sempozyumu” olacaktır.

Geçen 40 yılda, endüstride, tasarımda ve eğitimde önemli değişimler yaşandı; eğitim kurumlarının, tasarımcıların, endüstrilerin ve tasarımla ilgili etkinliklerin çoğalmasıyla birlikte tasarım kavramının duyulurluğu ve bilinirliği de arttı. Hedeflerimiz, amaçlarımız ve araçlarımız değişti, çeşitlendi ve gelişti. Tasarımın yasal sınırları, bazı eksiklerine karşın, büyük ölçüde tanımlandı. Bugün artık başladığımız noktadan çok farklı bir yerde olduğumuzu kolaylıkla görebiliyoruz. Bu nedenle, sempozyumun belirli bir teması olmamasını ve tasarım üzerine söylenebilecek her türlü konuyu kapsamasını istedik. Dünyadaki gelişmelerle ilişkili olarak, Türkiye’de Endüstri Tasarımı öğretiminin başlamasından günümüze kadar endüstride, tasarımda ve eğitimde ortaya çıkan olguların bildiri konusu olarak ele alınmasını öngördük.

Bu ulusal sempozyum, bir yandan Endüstri Ürünleri Tasarımı alanının genel, akademik bir envanterinin elde edilmesi için fırsat doğururken; bir yandan da dünyayı göz ardı etmeden, önümüzdeki yıllara bakma ve geleceği tartışma olanağı yaratabilecektir. İlgili akademisyenleri, endüstriden tasarımcıları, mühendisleri, pazarlamacıları, yöneticileri, kamudan bürokratları, yurtiçi ve yurtdışındaki lisansüstü programlara kayıtlı öğrencileri, sivil toplum örgütlerinden katılımcıları ve profesyonel tasarımcıları sempozyuma bildiri sunmaya çağırdık ve bu çağrımıza büyük ilgi gösterildi.

Bölümün Tarihçesinden Satırbaşları:

1971: Endüstri Tasarımı Bölümü, İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’ne bağlı Yüksekokulda kuruldu.

1972: İç Mimarlık Bölümü, Endüstri Ürünleri Tasarımı eğitimini de kapsayacak şekilde “İç Mimarlık ve Endüstri Tasarımı Bölümü” adını aldı.

1978: Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü, bağımsız bir bölüm olarak kendi eğitim programını sürdürmeye başladı.

1981: YÖK yasasıyla İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi, “Mimar Sinan Üniversitesi”ne dönüştü. Bölüm Mimarlık Fakültesi’ne bağlandı ve 4 yıllık öğretim programına geçildi.

Kuruluş yılları, bölüm açısından atılımcı, yenilikçi ve özgün girişimlerin yaşandığı dönemlerdir. Bu dönem, Türkiye’nin sanayisini planlı geliştirme çabalarının başladığı 2. Beş Yıllık Kalkınma Planı’nın son yıllarına denk gelir. Kurucu kadro, henüz ülkede ciddi bir üretim endüstrisi yokken bile, yurt dışı örneklerle paralel bir eğitim programı geliştirmiştir. Bu kararlılık, ülke eğitim politikalarının etkileri kadar, akademinin sanatçı yetiştirmedeki güçlü geleneğinden de kaynaklanmaktadır.

Kurucu kadro, tasarımın gerekliliğini, geleceğe katkısını sürekli vurgulamış; sergiler, konferanslar, yayınlar ve sanayiyle işbirlikleriyle tanıtım çalışmalarını yürütmüştür. Müfredatlar, hem yerel kalkınma planları hem de küresel gelişmelere paralel olarak güncellenmiştir. Bu dinamik yaklaşımın, bölümü yenilikçi ve çağdaş bir kurum olarak geleceğe taşıyacağına inanıyoruz.

Bu vesileyle, kırk yıl önce temelleri atılan bu değerli yapının bugüne ulaşmasına katkı sağlayan kurucu kadroya teşekkür ediyor; sempozyumun verimli ve başarılı geçmesini diliyorum.