Portre fotoğrafı üzerine

Abstract

İnsanların portre geleneğini ele almaları, fotoğrafın icat edildiği yıllardan çok öncesine dayanır. Mısır ve Yunan medeniyetlerine ait mağara resimleri ve bulguları, bu düşünceyi doğrulamaktadır. Mısır'ın Fayyum Bölgesi'nde bulunan, ahşap pano ve keten kefenler üzerine, renkli olarak yapılan portrelerin, ne amaçla yapıldıkları günümüze kadar hala bir çözüme kavuşturulamamıştır. Resim sanatında, başlangıç olarak kabul edilen portre anlayışı, bir süre sonra heykel sanatı ile üç boyutlu yapıya kavuşturulmuştu. Kykland heykelleri olarak bilinen bu portreleri, antropolojik bir olgu olarak kavramak, önemli işlevleri bünyelerinde barındırdıklarını açıklar. İnsan bedenine yakın ölçülerde yapılan heykeller, renklendirilmişlerdi. Böyle bir işlemin yapılmış olması, o dönemde insanların vücutlarını boyadıkları savının ortaya çıkmasına neden olur. Heykelciklerde dövme izleri, benekler ve çizgilerin varlığı, dönemin yaşam biçimine ayna tutmaktadır. Geçimlerini portre yaparak kazanan birçok ressam, fotoğrafın icat edilmesiyle sanatlarını sorgulamak zorunda kalmıştı. Bir insan ne kadar iyi resmedilse de, fotoğrafın gerçekliğine ulaşamayan resim portreciliği, fotoğrafın karşısında iyice güç kaybetmeye başlamıştı. Birçok ressam, portrelerini resim yerine fotoğraf yoluyla üretmeye başlamıştı. Görsel eğitimi iyi derecede olan kişilerin elinde, portre fotoğrafı, yüksek bir seviyede doğmuş ve gelişen bir ivme ile ilerlemişti. Portre fotoğrafında asıl amaç; modelin kişiliğini, karakterini, gerçek ve doğru bir şekilde yansıtmaktır. Fotoğrafçı amacı çok gerçekçi bir yaklaşımla portre fotoğrafına aktarmalıdır. Modelin gizlediği duyguları ve bastırdığı arzularının üzerindeki katmanları kaldırıp, iç dünyasını dışa vuracak noktaya kadar taşımalıdır. Portre fotoğrafında bu noktaya ulaşmak, kolay bir iş değildir. Başarılı portre fotoğrafları üretebilmek için, modelin anatomik yapısını çözümlemeye çalışarak işe başlamak, iyi bir başlangıç noktası olur. Portre fotoğrafçıları, modellerini, kendi bakış açıları, bilgi birikimleri ve potansiyelleri ölçüsünde analiz ederler. Bu yaklaşım, ürünlerini sübjektif karakterli yapar. Modelin kişiliğini görmek ve fotoğrafa aktarmak, fotoğrafçının görme sanatı hakkındaki tecrübesine bağlı olarak değer kazanır. Modelin anatomik yapısı çözümlendikten sonra, psikolojik yönden ele alınması gerekir. Modeli incelerken, sadece psikolojisini değerlendirmek yetmez, aynı zamanda, yaşadığı ortamı sosyolojik yönden analiz etmek gerekir. Tüm bunlar, fotoğrafçı ile modelin kurduğu iletişimin derecesine göre sonucu değiştirir ve son şekle ulaşmasını sağlar. Portre fotoğrafını incelerken, estetik yapı da göz ardı edilemeyecek değerde önem taşır. fade belirginliği ve kişiliğin aktarımında; arka plan, ışık, renk, mekan, uyum ve kritikanın etkili ve doğru kullanımı, paralelinde başarıyı da getirecektir. Portre fotoğrafında amaca ulaşabilmek için, fotoğrafçının teknik bilgiye, donanıma ve ortamın hakimiyetine sahip olması gerekir. Fotoğraf alt başlıkları ele alındığında, ?portre fotoğrafçılığı? en zor olan dalların başında gelir. Bunun en büyük nedeni, portre fotoğrafında görüntülenecek obje olarak, insanın seçilmiş olmasıdır. Çünkü, her insan, çözüm bekleyen ve bilinmezlerden oluşan bir varlıktır. Binlerce yıl öncelere dayanan portre sanatı, her durumda modelin kişiliğini ortaya koymayı hedefler. Portre fotoğrafında da, modelin kişiliğini ortaya çıkartmaya çalışan fotoğrafçı, modelin öznel ifade biçimlerini araştırır. Bütün bu veriler portre fotoğrafının insanların kişisel yansımaları olduğunu doğrular. Portre fotoğrafları aynı zamanda, birer belge olarak gelecek nesillere kalırlar. Duygusal değerler de içeren portre fotoğrafları, çekildikleri dönem hakkında ipucu vermeleri ve tarihe ışık tutmaları ile de bir başka misyonu yerine getirmiş olurlar. ANAHTAR KEL MELER: Portre Fotoğrafı, Fotoğrafçı, Model, Kişilik, yüz ifadesi, ışık, renk, uyum.