Onlıne (çevrim içi) VR platformlarda yer alan sanal eğitim mekanlarının fiziksel çevre bileşenleri açısından incelenmesi ve sanal eğitim mekanlarına ait tasarım ölçütleri önerisi

Abstract

Fiziksel (gerçek) dersliklerden sanal dersliklere geçiş ile öğrenme ortamının değişimi, bu ortamların fiziksel mekan ölçütleri ve öğrenme koşullarının yeniden ele alınmasını gerektirmektedir. Öğrenme ortamının değişimi özellikle öğrenme alışkanlıklarının da değişimini gerektirmektedir. Her iki ortamın temel amacı öğrenme ortamının oluşturulması iken, fiziksel olarak birbirinden çok farklı özelliklere sahiptir. Geleneksel sınıf mekanlarının dijitalleştirilmiş hali olan sanal sınıf mekanları, öğrencilere daha sürükleyici, daha etkileşimli ve çok katılımcılı bir öğrenme deneyimi sunmayı hedeflemektedir. Ancak, bugünün koşullarında sanal eğitim mekanlarına ilişkin yasal yönlendiricilerin olmaması, tasarımların genellikle mimar olmayan meslek disiplinleri tarafından yapılması gibi problemler nedeni ile belli standartlara sahip bir mekan üretebilecek içeriğe sahip ölçütlere ihtiyaç duyulmaktadır. Verilere göre sanal eğitim mekan tasarımlarına ilişkin teknolojiler de hızlı bir şekilde değişime uğrayacaktır. Ancak bugünkü şartlarda gerçek derslik mekanından sanal derslik mekanına geçişi belli standartlara uygun şekilde tasarlayabilmek sanal mekan deneyimlerine ilişkin olumlu kullanıcı deneyimlerini arttrabilmek açısından önemlidir. Bu bağlamda tezin temel amacı; çevrim içi sanal gerçeklik platformlarında yer alan sanal eğitim mekanlarının fiziksel çevre bileşenlerinin incelenmesi ve bu sanal sınıf mekanlarına ait tasarım ölçütlerinin oluşturulması vasıtasıyla, sanal sınıf mekanlarındaki e-öğrenme kalitesinin attırılması ve daha etkileyici bir öğrenme deneyiminin sağlanmasıdır. Çalışma, sanal (çevrim içi) eğitim mekanlarının tasarımıyla ilgili alan yazındaki eksiklikleri tamamlayarak, yeni ve özgün bir tasarım ölçütleri oluşturabilmeyi, sanal gerçeklik teknolojisinin eğitimdeki etkilerini sistematik olarak analiz ederek, mimar/iç mimar olan/olmayan tasarımcılara yönelik pratik ve uygulanabilir ölçütlerüretebilmeyi amaçlamaktadır. Çalışma; sanal gerçeklik (VR) destekli eğitim mekanlarının deneyimini ve kullanıcı memnuniyetini ölçmek üzere tasarlanmış altı aşamalı bir süreçle yapılandırılmıştır. Alanyazın taraması yapılarak araştırmanın gerekliliği, genel çerçevesi ve metodolojik yaklaşımları belirlenmiştir. Çeşitli ölçütlere göre belirlenmiş olan sanal eğitim platformları ve katılımcı gruplar belirlenmiştir. VR destekli eğitim mekanlarında teori dersi verilmiştir. Sonra dört aşamalı; nitel araştırma yöntemlerinden anket, bulunuşluk hissi ölçeği, açık uçlu sorular, uzman ve akademisyen görüşlerinden elde edilen verilere göre yine anket yöntemi ile sanal eğitim mekanları tasarım ölçütleri belirlenmiştir. Bu çalışma; yeni bir tasarım ölçütleri oluşturulması, sanal gerçeklik eğitim ortamlarının etkinliği, Mimar olmayan tasarımcılara yönelik rehberlik ve sanal öğrenme mekanlarının iyileştirilmesine dayalı öneriler ile bu konudaki alanyazın ve araştırmacılara katkıta bulunabilecektir. Bu bağlam içinde çalışma altı bölüm ve sonuçlardan oluşmaktadır. Birinci bölümde; Çalışmanın gereklilikleri, amaç, yöntem ve ilgili alanyazın taraması yapılmıştır. İkinci bölümde; Sanal evrenlerin gelişim ve teknolojisi hakkında detaylı bilgi verilmiştir. Üçüncü bölümde; Metaverse ve Mimarlık ortamı değerlendirilmiştir. Dördüncü bölümde; Yükseköğretim eğitiminde mekan; fiziksel ve sanal mekan, gereklilikleri, karşılaştırılması ve yasal yönleri ile değerlendirilmiştir. Beşinci bölümde; Teori/ders öğreniminin VR platformlar üzerinden sınanması aşamalı olarak farklı katılımcı grupları ve anketler ile değerlendirilerek çalışmanın amacını destekleyen ölçütler belirlenmiştir. Altıncı bölümde; çalışmanın tümü ile desteklenerek veriye dayalı, sanal öğrenme mekanlarının tasarım için temel ölçekler ve gereklilikleri belirlenmiştir. Bu tez, sanal eğitim mekanlarının tasarımına yönelik ölçütler oluşturmayı hedeflemektedir ve bu ölçütlerin, sanal eğitim ortamlarının etkinliğini ve kullanıcı deneyimini artıracağı öngörülmektedir. Çalışmanın bulguları, sadece sanal öğrenme mekanlarının iyileştirilmesine katkıda bulunmakla kalmayacak, aynı zamanda ilgili literatür ve uygulamacılar için de değerli bilgiler sunacaktır. Araştırmanın sonuçları, sanal eğitim alanında gelecekte yapılacak çalışmalar için de bir temel teşkil edecektir.