Türkiye’de konuta ilişkin yasal ve kurumsal düzenlemeler

Abstract

Konut, hem işlevsel olarak insanların barınma ihtiyacını karşılayan yapılardır, hem kentsel fiziki çevrenin temel unsurlarından birini oluştururlar hem de üzerinde sürekli olarak politika geliştirilmesi gereken siyasal unsurlar olarak değerlendirilebilir.

İnsan ihtiyaçlarını gidermek amacıyla bir ürün veya hizmetin ortaya konulabilmesi için gerçekleştirilen eylemleri ifade eden üretim, temel ihtiyaçlardan biri olan barınmaya yönelik olmuştur.

Endüstrileşme sonrasında her alanda olduğu gibi konut sektöründe de değişim ve dönüşüm süreçleri yaşanmış, bu sektörde rol alan kesimin genişlemesi gerekmiştir. Teknolojik ve ekonomik gelişmeyle birlikte belirli konularda uzmanlaşmış yapımcılar, mesleki danışmanlar, malzeme üreticileri ve satıcıları, ekonomi ve pazarlama uzmanları sektöre katılmışlardır.

Ülkemizde konut, pek çok ihtiyaçtan özveride bulunularak, finansman açısından uzun süreli çabalarla edinilebilen en pahalı ürün olma özelliğini yıllardır korumuştur.

Özellikle İkinci Dünya Savaşı yıllarına kadar ulusal düzeyde belirli bir konut politikasının izlenmediği, bu tarihten sonra hızlı kentleşmeye bağlı olarak yaygınlaşan konut sorununu çözmek için çeşitli konut politikaları geliştirildiği ve konut finansman sisteminin oluşturulmaya çalışıldığı görülmektedir.

Bununla birlikte, ihtisaslaşmış finans kuruluşlarının önemli roller üstlendikleri bir konut finansman sistemi henüz tam anlamıyla gelişmemiştir.

Günümüzde, özellikle gelişmekte olan ülkelerin karşı karşıya kaldığı en önemli sorunlardan biri barınma sorunudur. Barınma ve yerleşme sorunu, her çağda insanoğlunun yaşadığı toplumsal, ekonomik ve kültürel değişimlerle birlikte farklı aşamalardan geçerek günümüze kadar gelmiştir.

Bütünleşen ve küreselleşen dünyada, ülkemizdeki konut sorununun bu süreçten ayrı düşünülmesi mümkün değildir. Gelişmiş ülkelerle gelişmekte olan ülkeler benzer sorunları ve çözümleri yaşamaktadırlar. Ancak her ülkenin kendine özgü çözüm yolları gerektiren özel durumları vardır.

Dünya ekonomisinin küreselleşmesi, gelişmekte olan ülkeler için risklerin yanı sıra bazı fırsatlar da sunmaktadır. Ekonomik azgelişmişliğin yaşandığı ülkelerdeki yerleşim ve konut sorunlarının azaltılması için finansman kaynaklarını artırmak, kurumsal yapıları güçlendirmek, çözüm getirici politikalar ve yasal düzenlemeler geliştirmek ve uluslararası yardımlaşma, ticaret ve teknoloji transferi sağlamak kaçınılmazdır.

Bugün geldiğimiz noktada, dünya küreselleşmesinin konut sunum politikalarına yeterli iş birliği ve ortaklık sağlayamadığı görülmektedir.

Küreselleşme süreciyle yaygınlaşmakta olan liberalleşme politikalarının gündeme getirdiği, devletin konut üretimindeki yeri meselesi ise bir başka önemli konudur. Bu konuyla birlikte, konut üretimindeki diğer aktörlerin rolleri, kapasiteleri ve ihtiyaçları da değerlendirilmelidir.

Ülkemizdeki mevcut politikaların değerlendirilmesinde ve geleceğe yönelik konut politikalarının oluşturulmasında bu konu merkezi bir yer tutmaktadır. Bu nedenle çalışmamızda:

Ülkemizde konut sunumu,

Kredi sağlanması,

Arsa temini sağlayan kurum ve kuruluşların yasal düzenlemeleri ile

Türkiye'deki konut alanındaki yasal ve kurumsal yapı

incelenecektir.