Özet
Eski Foça, tarih boyunca birçok uygarlığın yerleşim alanı olmuş, çok katmanlı bir kent merkezidir. Antik Dönem'den günümüze, her bir uygarlığın bıraktığı yerleşim izlerinin yanı sıra toplumsal belleğin aktarımı, kentte zengin bir kültürel birikim oluşmasını sağlamıştır. Toplumların yaşam biçimleri, gelenekleri, diğer toplumlarla ilişkileri ve yaşadıkları savaş, göç vb. tarihi olaylar hem kentsel dokuyu şekillendirmiş, hem de gelecek nesiller için yaşanmışlığa dair önemli ipuçları bırakmıştır. Tez kapsamında çalışma alanı olarak seçilen Eski Foça, zamanla cazip bir turizm merkezi haline gelmesi ve koruma çalışmalarındaki aksaklıklar sonucu kültürel öneminin algılanması konusunda yetersiz kalmıştır. Günümüzde ziyaretçilerin büyük bir kısmı kentin kültürel miras değerlerini, yaşanmışlığına ışık tutan sokaklarını, meydana gelen önemli olayları, kent hafızasına ilişkin mekanları algılayamamaktadır. Bölgenin kültürel önemini meydana getiren değerlere farkındalık oluşturulması ve kentin geçmişi ile bir bütün olarak okunabilmesi amacıyla; değerlerin sürdürülebilir biçimde korunması, algılanması ve sunulmasına yönelik bir koruma yöntemi olan kültürel rotalar kullanılmıştır. Eski Foça'nın sahip olduğu değerler üzerinden ilişkilenebileceği ulusal ve uluslararası kültür rotaları araştırılarak potansiyelleri ortaya konulmuş, daha sonra yerleşim ölçeğinde bir rota önerisi geliştirilmiştir. Rotanın kurgusu, ICOMOS Kültürel Rotalar Tüzüğü ve ICOMOS Kültürel Miras Alanlarının Algılanması ve Sunumu Tüzüğü rehberliğinde ele alınmıştır. Önerilen rota durakları, somut ve somut olmayan kültürel miras ögelerinin bir arada algılanarak sunulmasını hedefleyen meydanlar, sokaklar ve yapılardan oluşmaktadır. Eski Foça'nın kültürel önemi uluslararası rehber belgeler eşliğinde irdelenmiş, rota güzergahı oluşturulurken sahip olduğu değerler ile Eski Foça'nın kültürel mirasını en iyi temsil edeceği düşünülen kültür varlıkları seçilmiştir. Rota kurgusu arkeolojik miras unsurları, anıtsal ve sivil mimarlık örnekleri, kültürel peyzaj alanları, günümüze ulaşamayan değerler ve mevcut dokuyla ilişkilenmeleri üzerinden şekillenmiştir. Eski Foça'da kent hafızasının değerler üzerinden okunması amaçlanmış, bütün kullanıcı tiplerine uygun ve kolaylıkla erişilebilir bir rota kurgusu planlanmıştır. Öneri, rotanın çeşitlenmesine ve gelişmesine olanak sağlayan bağlantılar, katılım noktaları, koruma-kullanma dengesini kurmaya yardımcı potansiyel kullanım önerileri ve mekanlarla desteklenmiştir. Rotanın interaktif şekilde kurgulanması ile bölgenin değerlerini daha iyi aktarmak ve kenti okunur kılmak önemsenmiştir.