Yaş dostu mekanların iç mekan fiziksel çevre faktörleri kapsamında incelenmesi ve birlikte yaşam için bir model önerisi

Abstract

Toplumların yaşlanmasıyla birlikte, yaşlı bireylerin yaşam kalitesini artırmaya yönelik çalışmalar giderek daha önemli hale gelmektedir. Yaşlı nüfusun artışı, onların yaşam alanlarının daha güvenli, konforlu ve erişilebilir olmasını gerektirmektedir. Bu bağlamda, iç mekân tasarımı ve fiziksel çevre faktörlerinin yaşlı bireylerin ihtiyaçlarına uygun şekilde düzenlenmesi büyük bir önem taşımaktadır. Bu tez çalışması, yaş dostu mekânların tasarımı ve yaşlı bireylerin bağımsız, sağlıklı ve sosyal bir yaşam sürmelerini destekleyecek iç mekân fiziksel çevre faktörlerinin belirlenmesi üzerine odaklanmaktadır. Bu çalışmada, yaşlı bireylerin yaşam kalitesini artırmak amacıyla iç mekân fiziksel çevre faktörlerini değerlendirerek yaş dostu mekânlar için bir model önerisi geliştirmeyi hedeflemektedir. Tez, yaşlı bireylerin ihtiyaçlarına uygun, güvenli, erişilebilir ve sosyal etkileşimlerini destekleyici iç mekân standartlarının belirlenmesi üzerine odaklanmaktadır. Araştırma, yaşlı bireylerin iç mekân fiziksel çevre faktörlerini kapsamlı bir şekilde inceleyerek, bu faktörlerin onların günlük yaşam kalitesine olan etkilerini değerlendirmektedir. Bu kapsamda; Görsel, Termal, Akustik, Mekân Organizasyonu faktörleri ve Vibrasyon, Manyetik Alan boyutları gibi unsurlar detaylı olarak analiz edilmiştir. Tezin temel hipotezi; Değişen çağa göre aktif yaşlanma yaklaşımı dahilinde kurumsal bakım hizmetlerinin; kapsamının, kalitesinin, standardizasyonun iç mekân tasarımı ve fiziksel çevre faktörleri bakımından belirlenmesi, Türkiye için uygun bakım hizmetleri veren mekânların tasarlanması için gereklidir. Araştırma, literatür taraması, anketler, görüşmeler ve gözlemler gibi çeşitli yöntemler kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Yaşlı bireylerin fiziksel ve psikolojik ihtiyaçlarını anlamak için anketler ve görüşmeler yapılmış, mevcut mekânların durumu gözlemlenerek analiz edilmiştir. Araştırma bulguları, iç mekân fiziksel çevre faktörlerinin yaşlı bireylerin bağımsızlık, güvenlik, erişilebilirlik ve sosyal etkileşim ihtiyaçlarını karşılamada kritik rol oynadığını göstermektedir. Ergonomik tasarım, aydınlatma, malzeme, renk, akustik ve termal etmenlerin optimize edilmesi, yaşlı bireylerin yaşam kalitesini önemli ölçüde artırmaktadır. Tez kapsamında önerilen model, yaşlı bireylerin fiziksel ve psikolojik ihtiyaçlarını karşılayan, katılımcı ve esnek bir yaşam alanı tasarımını öngörmektedir. Model, yaşlı bireylerin sosyal etkileşimini artıracak ortak yaşam alanları ve bireysel ihtiyaçlarını karşılayacak özel alanların dengeli bir şekilde bir araya getirilmesini hedeflemektedir. Araştırma sonuçları, yaşlı bireylerin yaşam kalitesini artırmak için iç mekân tasarımında dikkat edilmesi gereken fiziksel çevre faktörlerini ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, yaş dostu mekânların tasarımında görsel, termal ve akustik konforun sağlanması, sosyal etkileşimi teşvik eden alanların oluşturulması ve bireysel ihtiyaçlara yönelik çözümler sunulması önerilmektedir. Ayrıca, gelecekteki çalışmalar için yaşlı bireylerin mekânsal ihtiyaçlarını daha iyi anlamak ve bu ihtiyaçlara yönelik yenilikçi çözümler geliştirmek amacıyla daha fazla araştırma yapılması gerektiği vurgulanmaktadır.