İç mekânda kullanıcı ve doğal çevre etkileşimini artırmaya yönelik yaklaşımlar

Abstract

Günümüzde insanlar oluşturdukları yapma çevrede doğal çevreye çok kısıtlı bir şekilde erişebilmektedir. Doğal çevrenin bu yapma çevrelerde yoksun olmasının nedeni insanın gerçekleştirmiş olduğu yıkımdır. Ancak insan yaşamını iyi bir şekilde sürdürmek için doğal çevreye ihtiyaç duymaktadır ve ona ulaşamadıkça bu ihtiyaç daha belirgin bir şekilde hissedilmeye başlanmıştır. Doğal çevre unsurları ile etkileşim halinde olmak insanların hem fizyolojik hem de psikolojik sağlıkları için önemlidir. İnsan hayatının ortalama yüzde 90’ının iç mekânlarda geçtiği göz önüne alındığında, bu etkileşimi iç mekânlarda iken de kurabiliyor olmak son derece önemlidir. İç mekânda kullanıcı ve doğal çevre etkileşiminin kurulması gerektiği düşüncesi ile yola çıkılan bu çalışma altı bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm olan Giriş bölümünde konu tanıtılmış ve tezin amacı aktarılmıştır. Tezin hipotezi ve kapsamı bu bölümde ortaya konmuştur. Tezin içeriğine yön veren araştırma soruları ve yöntem aktarılarak konunun sınırları çizilmiştir. İkinci bölüm olan Literatür Taraması bölümünde konu ile bağlantılı çalışmalar aktarılmıştır. Tezin üçüncü bölümünde doğal çevre, insan ve mimarlık etkileşimi ele alınmıştır. İlk olarak çevre kavramı aktarılmış ve fiziksel çevre başlığı altında doğal çevre ve yapma çevre kavramları açıklanmıştır. Doğal çevre ve insan etkileşimi tarihsel olarak aktarılarak insanın doğal çevrenin bir parçası olduğu ancak zamanla oluşturmaya başladığı yapma çevre ile ondan koptuğu aktarılmıştır. Son olarak doğal çevre ve mimarlık etkileşimi aktarılmıştır. Dördüncü bölümde iç mekânda doğal çevre ile etkileşimin kullanıcılar üzerindeki şifa-iyileşme gibi fizyolojik etkileri ve dikkat, öğrenme, verimlilik, yaratıcılık, memnuniyet gibi psikolojik etkileri anlatılmıştır. Son olarak bu bölümde örnekler üzerinden iç mekâna dâhil edilebilecek doğal çevre unsurları aktarılmıştır. Tezin beşinci bölümünde bir deney grubu ile üç aşamalı olarak bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Öncelikle deney grubu ve mekânlar tanıtılmıştır. Doğal çevre unsurları ile etkileşimi olan ve olmayan sınıfların etkilerinin karşılaştırıldığı bu çalışmada iç mekânda doğal çevre unsurları ile etkileşim halinde olmanın kullanıcıların psikolojik iyi oluş durumlarını olumlu yönde etkilediğini destekleyen sonuçlara ulaşılmıştır. Sonuç bölümünde tez içeriğinde ele alınan çalışmaların ve yapılan deney kurgusu ile alınan sonuçların bir değerlendirmesi yapılmıştır.