2. İstanbul Sanat Bayramı: 15-26 Ekim 1979

Abstract

Şenlikler ve Sanat Bayramları nedeniyle 78-79 döneminde TYS'ye başvuran kurumlar-yönetimler, kitap sergileri ve imza günleri çağrısında bulundular. Bu dönemde düzenlediğimiz bu tür önerileri tek renklilikten çok renkliliğe dönüştürme girişimlerimizle; Söyleşiler, belli konularda ve yığınsal birikimlerde Konuşmalar ve Şiir okuma etkinlikleri düzenlendi. Bu etkinliklerle yazın sanatlarının insan sesine, dahası yaratıyı yapan kişinin sesine bürünüşü ve okurla yazarın kaynaşması başarılı bir biçimde gerçekleştirilebildi. Önceden okunan bir romanın, bir öyküler toplamının ya da bir şiir demetinin, okuyanda yarattığı izlenimler, çağrışımlar konusu okurla yazarın söyleşi alanı olmalı. Bir yazara, önceden okunmuş yapıtının içeriği ya da biçimi üzerine sorular yöneltilmeli, ya da biçim-içerik bütünlüğü ya da gerçekleştirilen tipleşmelerin Türkiye koşullarına uyup uymadığı (vb) konular söyleşilerin özünü oluşturmalı bence. Okunan her yapıt etkin okura görevler yükleyecektir kuşkusuz. Buradan bakıldığında, "gerçeğin değişebilirliğini söyleyen yazarı kim değiştirecek?" sorusu devreye giriyor hemen. Öte yandan gerçeğin değişebilirliğini, gerçeğin çok boyutlu oluşunu, gerçeğin aynı zamanda zaman dilimi içinde olsa da başka başka mekanlarda, başka başka insanlarla başka ilişkiler biçimine ve ilişkiler toplamına dönüşebileceğini de etkin okur bizzat yaşadığı için bilecektir. Sanatçı temeldeki sınıf gerçeğini bir an gözden ırak tutmayarak ve o çok yönlü, o çok karmaşık devingenlikle donanmış bir insan gerçeğinin duyarlığını yansıtırken de onu denetleyecek en doğru gösterge okuyucunun bizzat kendisi olacaktır. Yaşansalı içeren o çok boyutlu gerçeklik, salt yazarın bireysel tarihiyle yetinilemeyeceğine göre binlerce okur yazara bu açıdan yönelmelidir. Bu görevi salt eleştiri yazıcısına bırakmak, okurun bu görevi savsaklaması olur. Okurun eleştiri/uyarı alanında devreye girmesiyle eleştiri yazıcısı da daha özenli bir çalışmaya yönelecektir. Bir yapıt üzerine yayınlanan tanıtma ya da eleştiri yazıları gerçek anlamda ve bütüncül açıdan geliştirici, yetkinleştirici görev yapmazlar. Bir anlamda yaygınlık sağlarlar ama bu yaygınlık o eleştiriyi ya da tanıtmayı yapanların kişisel yaklaşımlarıyla da oluşabileceğinden, etkin okur bunları da tartışmalı, hem sanatçıya hem de eleştiri yazıcısına uyarıcı olmasını bilmelidir. II. İstanbul Sanat Bayramı yukarıda değindiğimiz izleyici-sanatçı karşılaşmasını sağlamakla yetinmeyecek kuşkusuz. Görsel sanatlarımızın ustalarıyla, yazın sanatlarımızın ustalarını aynı çatı altında toplama başarısı, II. İstanbul Sanat Bayramı'nda özlü bir açılım ve sanatın demokratikleştirilmesinde önemli bir adım sayılmalıdır. Sanatta demokratikleşme, halklaşma, Türkiye'nin içinden geçtiği bu tarihsel dönemeçte çok daha derin anlamlar içeriyor ve gelecek görkemli sanat yaratılarının yeni kuşaklara yönelik habercilerini de yüreğinde taşıyor. Tekin Sönmez Türkiye Yazarlar Sendikası Yönetim Kurulu Üyesi