Mimari yarışmların ekolojik söylem ve pratikleri

Abstract

İklim krizi başta olmak üzere çevresel sorunlara yönelik çalışmalar yaklaşık elli yıldan beri dünya gündeminde olmakla beraber, son yıllarda etkilerin artması ve haberleşme araçlarının gelişmesiyle birlikte görünürlüğünü artırmıştır. Bu konjonktürde uluslararası politikalar, çevre kolektifleri ve sivil inisiyatiflerle birlikte meslek örgütleri de çeşitli adımlar atmaktadır. Yapı sektörünün bir parçası olarak karbon salımı, enerji tüketimi, doğal çevreyle ilişki, erişim gibi başat konularda mimarlık alanında da çevre sorunlarına yönelik ekolojik çözüm arayışının hız kazandığını söylemek mümkündür. Bu çerçevede yenilikçi fikirler için kolektif bir üretim alanı oluşturan mimari yarışmalar bu çabanın önemli bir parçası olmaktadır. Yarışmaların mimarlık ortamında kamuoyu oluşturma, yeni yaklaşımlara, teknolojilere ve araştırmalara öncülük etme ve mevcut mekansal paradigmaları değiştirme potansiyeli göz önünde bulundurulduğunda günümüzün en önemli tartışma konularından birisi olan ekoloji kavramıyla ilişkisinin incelenmesi değerli görülmüştür. Bu anlamda çalışma, mimarlık alanında ekolojik sorunlara yönelik söylem ve pratik üretmeyi hedefleyen yarışmaları incelemektedir. Birinci bölümde tezin girişi, amacı ve yöntemi ortaya koyulmuştur. İkinci bölümde sürekli olarak genişleyen ekoloji literatüründeki temel kavramlar ve yaklaşımlara yer verilmiş ve kavramların insan, doğa, mekan üçgeninde mimarlıkla ve yarışmalarla ilişkisi irdelenmiştir. Üçüncü bölümde, önceki bölümde öne çıkan kavramlar, yarışmayı bir süreç ve üretim biçimi olarak var eden bileşenler ile ilişkilendirilmiş ve ekolojik tabanlı yarışmalara yönelik inceleme alanları belirlenmiştir. Türkiye'den ve dünyadaki farklı kültür ve coğrafyalara yönelik örnekler, yarışma sistemi, kurgusu ve üretimi açısından çeşitlendirilen inceleme alanları içerisinde değerlendirilmiştir. Sonuç bölümünde analiz sonucu ortaya çıkan çakışmalar ve farklılıklar tartışmaya açılmış, ekolojik tabanlı yarışmaların olumlu yönleri ve barındırabileceği riskler anlaşılmaya çalışılmıştır. Bu anlamda çalışmanın, ortaya koyduğu çerçeveyle birlikte ilerleyen dönemlerde yaşanacak yeni gelişmeler ışığında genişletilerek başta ülkemizdeki yarışma ortamı açısından yarışmaların çevre sorunlarına yönelik çözüm potansiyelini artıracak tartışma ve öneriler için katkı sağlaması hedeflenmiştir.