Ahşap prefabrikasyonun az katlı konut üretiminde uygulanabilirliğinin incelenmesi

Abstract

Dünyada son yıllarda hızla gelişen teknoloji ile birlikte inşaat sektöründe de yeni ve daha sürdürülebilir yapım yöntemi arayışı başlamıştır. Çevre dostu, yenilenebilir, doğal ve dayanıklı bir yapı malzemesi olan ahşap da bu ihtiyaca cevap verebilecek niteliktedir. Özellikle yüksek yoğunluklu kentsel alanlardaki inşaatlar için düşük karbon salınımı önemli kriterlerden biri haline geldiğinden prefabrike ahşabın imkan ve kısıtlılıkları araştırılmaktadır. Özellikle Avrupa ülkelerinde gerek yapı yönetmeliklerindeki güncellemeler gerekse devlet teşvikleriyle prefabrike ahşapla inşaat hız kazanmıştır. Konut, ofis, okul, yurt, otel gibi pek çok farklı yapı türünün inşasının mümkün olduğu bu yapım sistemleri ayrıca depreme ve yangına dayanıklıdır. Kentsel yapılı çevre içerisindeki az katlı konut üretiminde prefabrike ahşap sistemlerin kullanılmasının ne gibi kısıtlılıklar ve imkanlar doğuracağının araştırılması amacıyla yazılan bu tez altı bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde problemin tanımı yapılarak, tezin amacı, kapsam ve yöntemi, çalışma boyunca hangi sorulara odaklanıldığı açıklanmıştır. İkinci bölümde prefabrike ahşap yapım sistemlerinin tarihsel gelişimi üzerinde durulmuş, son dönemlerdeki güncel kavramlar anlatılmıştır. Sürdürülebilir ormancılık yöntemiyle ahşap ürünlerin üretim süreçleri irdelenmiş, bu malzemelerin yaşam döngüleri değerlendirilmiştir. Ahşap elemanların prefabrikasyon süreçleri anlatılarak iyileştirilen fiziksel ve kimyasal özellikleri belirtilmiştir. Üçüncü bölümde en çok kullanılan yapısal ahşap ürünler tanıtılmıştır. Bu ürünlerle oluşturulabilecek döşeme, taşıyıcı duvar, kiriş ve dikme gibi ahşap yapı elemanlarının çeşitliliği araştırılmış ve her bir eleman için üretilebilen maksimum boyutlar, geçebileceği maksimum açıklıklar, yapısal kısıtlılıklar veya imkanlar tanımlanmıştır. Tezin dördüncü bölümünde prefabrike ahşap sistemlerin kuruluşu ele alınmıştır. Buna göre önce en sık kullanılan ahşap yapım sistemlerinden olan iskelet, panel ve hücre sitem anlatılmıştır. Prefabrike ahşap yapı elemanlarının bir araya gelme yöntemlerindeki detay farklılıkları incelenmiştir. Kaç farklı bağlantı tipinin bulunduğu eleman bazında değerlendirmeye alınmıştır. Aynı zamanda bu bölümde prefabrike ahşap sistemlerle yapı tasarlarken dikkat edilmesi gereken yangın dayanımı, yatay yük dayanımı, su, nem, ses, ısı yalıtımı gibi konulara da değinilmiştir. Prefabrike ahşap yapılarda cephe katmanları ve iç mekan kaplamaları belirlenirken hangi özelliklerin aranması gerektiği anlatılmıştır. Tüm bu sistemlerin kuruluşu ve sistem gerekliliklerinden sonra beşinci bölümde son 12 yılda inşa edilmiş konut projelerinden seçilen 20 örnekte az katlı konut üretiminde prefabrike ahşap sistemlerin uygulanabilirliği değerlendirilmiştir. Öncelikle her projenin genel açıklaması yapılarak proje künyeleri oluşturulmuş daha sonra seçilen bir kat planı üzerinden planlamanın strüktürel analizi yapılmıştır. Tüm örneklerin ahşap taşıyıcı sistemleri, kat adetleri, çekirdek ve zemin kat konstrüksiyon malzemeleri, toplam konut birimi sayıları, maksimum döşeme açıklıkları ve maksimum konsol balkon derinlikleri listelenerek birbirleriyle karşılaştırılmıştır. Sonuç bölümünde bu karşılaştırmalar üzerinden varılan genel kanılara yer verilmiştir ve az katlı konut yapıları için en uygun prefabrike ahşap yapım sistemi belirlenmiştir.