Yüksek ofis yapılarında kat alanı verimliliğinin belirlenmesine yönelik bir model geliştirilmesi

Abstract

Yüksek ofis yapılarının yapım ve işletim maliyetlerinin yüksek olması kat planlarında finansal getiri sağlayacak alanlarının niceliksel büyüklüğünü önemli bir tasarım ölçütü olarak öne çıkarmaktadır. -Başta perde/kesme duvarları olmak üzere, taşıyıcı sistem elemanları, düşey sirkülasyon elemanları, tesisat bacaları, servis merdivenleri vb. içine alan- Çekirdek ve taşıyıcı sistemin plan düzlemindeki alanları ise kat planında finansal getiri sağlamayan fakat bulunması zorunlu alanları oluşturmaktadır. Erken tasarım evresinde alınan bazı kararlar bu alanların büyüklükleri üzerinde etkilidir. Çalışma kapsamında buradan hareketle, düzgün forma sahip (plan formu yapı boyunca değişmeyen) bir yüksek ofis yapısında çekirdeğin ve taşıyıcı sistemin plandaki alanı üzerinde etkili değişkenler nelerdir? Çekirdeğin ve taşıyıcı sistemin plandaki alanı ve bu alan üzerinde etkili değişkenler arasındaki ilişkinin yönü ve büyüklüğü nedir? Bu değişkenler ile çekirdeğin ve taşıyıcı sistemin plandaki alanı arasında anlamlı bir ilişki kurulabilir mi? sorularından yola çıkılarak, sayısal veri analizlerinin yardımıyla, çekirdek ve taşıyıcı sistemin plandaki alanı üzerinde etkili olduğu düşünülen değişkenler ile çekidek ve taşıyıcı sistemin plandaki alanı arasındaki ilişkiyi ifade eden bir regresyon modeli geliştirilmiştir. Çalışmanın giriş bölümünde problemin tanımı, araştırmanın amacı, yöntemi, kapsamı ve sınırlamalar ile bu alanda yapılan diğer çalışmalar ele alınmıştır. 2. bölümde öncelikle konuya ilişkin kavram ve tanımlamalara yer verilerek, yüksek yapıların tarihsel süreçte ortaya çıkışı, gelişimi ve bu süreçte ekonomik açıdan etkili faktörler incelenmiştir. Bölüm kapsamında ek olarak, yüksek ofis yapılarında alan tanımlarına ilişkin oluşturulan standartlar incelenerek, araştırmada çekirdeğin ve taşıyıcı sistemin plandaki alanının hesaplanması sırasında dikkat edilecek noktalar belirlenmiştir. 3. bölümde çalışmanın örneklemini oluşturan 15 yüksek ofis yapısı belirlenmiştir. Bu 15 yüksek ofis yapısına dair veriler sistematik olarak incelenmiştir. Yapıların kat planları bilgisayar ortamında dijital olarak üretilerek, her bir yapıda çekirdek ve taşıyıcı sistemin kapladığı alan büyüklükleri ve bu büyüklük üzerinde etkili olduğu düşünülen değişkenler hesaplanmıştır. Çekirdek ve taşıyıcı sistemin plandaki alanı üzerinde etkili olduğu düşünülen plan uzun kenar boyutu, plan kısa kenar boyutu, plan boy/en oranı, çekirdek uzun kenar boyutu, çekirdek kısa kenar boyutu, çekirdek boy/en oranı, çekirdek alanı, narinlik, taşıyıcı sistem türü, taşıyıcı sistem malzemesi, yapı yüksekliği, kat adedi, kat yüksekliği değişkenlerine ilişkin bulgular ortaya koyulmuş, değişkenler arasındaki ilişkiler korelasyon analizi ile araştırılmıştır. Çalışmanın 4. bölümünde çekirdek ve taşıyıcı sistemin plandaki alanına etki eden değişkenler olduğu görülen plan uzun kenar boyutu, plan kısa kenar boyutu, çekirdek kısa kenar boyutu, kat adedi ve yapı yüksekliği etkileri doğrusal regresyon analizi ile değerlendirilerek, değişkenlerin etkisinin ağırlığı araştırılmış, düzenli forma sahip yüksek ofis yapılarında çekirdek ve taşıyıcı sistemin plandaki büyüklüğünün belirlenmesine ilişkin bir regresyon modeli oluşturulmuştur. Oluşturulan regresyon modeli araştırmanın örneklemini oluşturan 15 yüksek ofis yapsı üzerinde sınanmıştır. Çalışmanın son bölümü olan 5. bölümde araştırmaya ilişkin genel sonuçlar ifade edilmiştir.