Konutlarda evrensel tasarım kavramı ve örnekler üzerinde analizi

Abstract

Evrensel tasarım kavramının doğru anlaşılması önemlidir. Evrensel tasarım kullanıcıyı temel alan, sadece engelli insanlar üzerine odaklanmayan, bütün insanları kapsayan bir tasarım yaklaşımıdır. Evrensel tasarımın tanımlanmasında ve uygulama aşamasında açık bir şekilde ifade edilen amaç şudur: Tasarlanan ürünlerin, yapıların ve çevrelerin farklı ölçülere ve yeteneklere sahip bütün kullanıcı grupları tarafından eşit şartlarda kullanılabilir olması sağlanmalıdır. Bugünün toplumundaki önemli değişimler, ürünlerin ve çevrelerin evrensel olarak daha kullanılabilir olmasını sağlayan tasarım yaklaşımının gerekliliğini ortaya koymaktadır. Gelişen teknoloji ile birlikte insanların daha uzun süre ve daha bağımsız olarak yaşamaya başlamaları konut tasarım anlayışının yeniden ele alınması zorunluluğunu ortaya koymuştur. Kişilerin farklı ihtiyaçları için farklı tasarımlar yapmak yerine herkes tarafından kullanılabilir konutlar tasarlamanın önemi anlaşılmaya başlanmıştır. Evrensel özelliklerin kullanımı herkes için daha kolay ve daha güvenlidir. Konut tasarımında uygulanması gereken evrensel özelliklerin belirlendiği tezin birinci bölümünde evrensel tasarım kavramının tanımı ve gelişimi incelenmiş, bu kavramı etkileyen kullanıcı farklılıkları ortaya konmuştur. Evrensel tasarım kavramını kapsamlı bir biçimde ifade eden prensipler tanımlanmış ve bu prensiplerle ilişkili rehberler örneklerle açıklanmıştır. Tezin ikinci bölümünde kullanıcı-konut ilişkisi temel alındığında, bütün insanlar için kullanılabilir ortam sağlayan evrensel konutların özellikleri belirtilmiş ve evrensel tasarım prensiplerinin, konut tasarımında uygulamaları ile ilgili örnekler verilmiştir. Konutlarda evrensel olarak tasarlanacak bölümler sıralanmış, tasarım özellikleri ve kullanılması gereken ürünler şekiller yardımıyla açıklanmıştır. Üçüncü bölümde ise, uygulanmış evrensel konut, mutfak ve banyo tasarımı ile ilgili örnekler incelenmiştir. Taşıdıkları evrensel özellikler, görüntüler yardımıyla analiz edilmiştir. Sonuç olarak geleceğin konut tasarım yaklaşımına rehber olabilecek bu çalışmada evrensel konut tasarımı ile ilgili uyulması gereken esaslar belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Evrensel Tasarım, Herkes için Tasarım, Eşit Kullanım, Ulaşılabilirlik, Evrensel Konut.