Özet
Alaçatı, Antik çağlardan bu yana farklı ülke ve kültürlerin himayesine girmiş,
varlığını sürdürmüştür. Kent tarihi ve mimari dokusu açısından incelemeye değer
özellikler taĢımaktadır. Bu tarih ve kültür birikimi, kentlere, binalara, konutlara
yansımıĢ; kent yerleĢimi, barınma ihtiyaçları ve yaĢama alanlarını biçimlendirmiĢtir.
ÇalıĢmada, Alaçatı, hakkında genel bilgiler verilerek tanıtılmıĢ, Alaçatı‟nın fiziksel
yapısı ve kent yerleĢiminden bahsedilmiĢtir. Alaçatı Kentsel Sit Alanı‟nın günümüze
dek ulaĢmıĢ olan tarihi konutları; plan, kesit, cephe ve fotoğraflarla birlikte
örneklendirilmiĢtir. Yapım teknikleri ve cephesel özelliklerinden bahsedilmiĢtir.
Tez çalıĢmasının ana teması “19. ve 20. yüzyıl Alaçatı konutları” dır. ÇalıĢmanın
temel amacı, eski bir yerleĢim alanı olan ve son yıllarda mimari dokusu ve taĢ
evleriyle gündemde yer alan Alaçatı‟nın incelenmesi, 19. ve 20. Yüzyıl Alaçatı
konutlarının, yapı ve mimari dokusu bozulmadan, tespit edilerek belgelenmesidir.
Çalışmaya tezin amacı ve kapsamından bahsedilerek başlanmıştır. Girişi izleyen
ikinci bölümde kent tarihi, coğrafi konumu, iklimsel ve ekonomik durumundan
bahsedilmiĢtir. Bir sonraki bölümde kent dokusunun geliĢimi, arazi kullanımı ve
kentsel dokuyu oluĢturan mekanlar, haritalar ve fotoğraflar ile birlikte incelenmiĢtir.
Dördüncü bölümde, Alaçatı beldesinin en karakteristik öğelerinden olan 19. ve 20.
yy. Rum – Osmanlı konutları üzerine analitik bir tespit çalıĢması yapılmıĢtır.
Alaçatı‟nın ilk yerleĢim bölgesi niteliğinde ve günümüzde Kentsel Sit kapsamında
koruma altında olan, tarihi merkezin çevresinde, kuzey-güney ve doğu-batı
yönlerinde uzanan iki önemli yol aksının üzerinde yer alan konutlar incelenmiş,
rölöve çizimleri yapılarak, mekansal tespitler yapılmıĢtır. BeĢinci bölümde ise
yapılan çalıĢmalar ve örnekler göz önünde bulundurularak, Alaçatı yerel konut
mimarisi, konut plan ve cephelerinin genel özellikleri çıkarılmıĢ, mimari elemanlar
tespit edilerek, değerlendirilmiştir. Sonuç bölümünde, Alaçatı konutlarıyla ilgili
yapılan araştırma, tespit ve incelemeler yorumlanmış, mülkiyet, parsel kullanımları
karĢılaĢtırılmıĢtır. Son dönemlerde popülaritesi artan Alaçatı‟nın korunması için
yapılan çalışmalara, ileriki dönemler için koruma ve gelişim amaçlı önerilere yer
verilmiştir.