Alaçatı 19. yy. ve 20. yy. konut mimarisi

Abstract

Alaçatı, Antik çağlardan bu yana farklı ülke ve kültürlerin himayesine girmiş, varlığını sürdürmüştür. Kent tarihi ve mimari dokusu açısından incelemeye değer özellikler taĢımaktadır. Bu tarih ve kültür birikimi, kentlere, binalara, konutlara yansımıĢ; kent yerleĢimi, barınma ihtiyaçları ve yaĢama alanlarını biçimlendirmiĢtir. ÇalıĢmada, Alaçatı, hakkında genel bilgiler verilerek tanıtılmıĢ, Alaçatı‟nın fiziksel yapısı ve kent yerleĢiminden bahsedilmiĢtir. Alaçatı Kentsel Sit Alanı‟nın günümüze dek ulaĢmıĢ olan tarihi konutları; plan, kesit, cephe ve fotoğraflarla birlikte örneklendirilmiĢtir. Yapım teknikleri ve cephesel özelliklerinden bahsedilmiĢtir. Tez çalıĢmasının ana teması “19. ve 20. yüzyıl Alaçatı konutları” dır. ÇalıĢmanın temel amacı, eski bir yerleĢim alanı olan ve son yıllarda mimari dokusu ve taĢ evleriyle gündemde yer alan Alaçatı‟nın incelenmesi, 19. ve 20. Yüzyıl Alaçatı konutlarının, yapı ve mimari dokusu bozulmadan, tespit edilerek belgelenmesidir. Çalışmaya tezin amacı ve kapsamından bahsedilerek başlanmıştır. Girişi izleyen ikinci bölümde kent tarihi, coğrafi konumu, iklimsel ve ekonomik durumundan bahsedilmiĢtir. Bir sonraki bölümde kent dokusunun geliĢimi, arazi kullanımı ve kentsel dokuyu oluĢturan mekanlar, haritalar ve fotoğraflar ile birlikte incelenmiĢtir. Dördüncü bölümde, Alaçatı beldesinin en karakteristik öğelerinden olan 19. ve 20. yy. Rum – Osmanlı konutları üzerine analitik bir tespit çalıĢması yapılmıĢtır. Alaçatı‟nın ilk yerleĢim bölgesi niteliğinde ve günümüzde Kentsel Sit kapsamında koruma altında olan, tarihi merkezin çevresinde, kuzey-güney ve doğu-batı yönlerinde uzanan iki önemli yol aksının üzerinde yer alan konutlar incelenmiş, rölöve çizimleri yapılarak, mekansal tespitler yapılmıĢtır. BeĢinci bölümde ise yapılan çalıĢmalar ve örnekler göz önünde bulundurularak, Alaçatı yerel konut mimarisi, konut plan ve cephelerinin genel özellikleri çıkarılmıĢ, mimari elemanlar tespit edilerek, değerlendirilmiştir. Sonuç bölümünde, Alaçatı konutlarıyla ilgili yapılan araştırma, tespit ve incelemeler yorumlanmış, mülkiyet, parsel kullanımları karĢılaĢtırılmıĢtır. Son dönemlerde popülaritesi artan Alaçatı‟nın korunması için yapılan çalışmalara, ileriki dönemler için koruma ve gelişim amaçlı önerilere yer verilmiştir.