Modernleşme, nötralizasyon ve mekan : modernleşme süreçlerinin nötralizasyon bağlamında 19. yy. mekan örnekleri üzerinden incelenmesi

Abstract

`Modernleşme Nötralizasyon ve Mekan' adlı bu tez çalışması, modernleşmenin etkisiyle bir değişim ve dönüşüm geçiren toplumsal yapının, bu süreçten mekan oluşumunu nasıl etkilediği araştırmaktadır.Tez çalışması, 5 bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm olan giriş bölümünde, çalışmanın kapsamı, amacı ve yöntemi hakkında genel bilgiler verilmektedir.İkinci bölümde, öncelikle modernleşme kavramının ontolojik yapısı açıklanarak, endüstri devrimi ile yaşanan modernleşme süreçleri açıklanmaktadır.Üçüncü bölümde modernleşme sürecinin toplumsal etkileri tartışılmaktadır. Bu bölümde, nötralizasyon kavramı açıklanarak, modernleşme sürecinden etkilenen toplum yaşantısı değişen özne-özne (toplumsal boyut), özne?nesne (nesnel boyut) ve özne-mekan ilişkileri ve değişen algılama biçimleri incelenmektedir. Bu bölümde belirlenmiş bir zaman aralığından bağımsız olarak, toplumsal yapının ne olduğu, bireyin toplum içindeki yeri ve toplumsal yaşamın süregeldiği mekanlar anlatılır. Bu bölüm, sosyolojik tanımlamalar ışığında, önce bireyi ve toplumu anlamaya çalışarak, sonrasında doğru soruları sorabilme amacını taşımaktadır. Tez çalışmasının; mekanı, üzerinde yaşayan toplumdan bağımsız değerlendirmemek gerekliliği üzerine yapılanmış kurgusunu destekleyen bölümüdür.Dördüncü bölüm, moderleşme süreçleri (birinci bölüm) ve nötralizasyonun etki alanları (ikinci bölüm) belirlendikten sonra, bu birleşimi `mekan'lar üzerinden inceleyen bölümdür. Mekan; endüstrileşme sonrası yaşanan toplumsal değişimlere paralel olarak ortaya çıkan `yeni mekan'dır. Bu mekan, çalışmanın akışı içerisinde zaman zaman bina ölçeğine, zaman zaman bir iç mekana veya kent ölçeğine dönüşerek karşımıza çıkmaktadır. Kısacası, çalışmanın ölçeği de, kendisine dönüşen mekanın ölçeği olmaktadır. Bu bölümde, modernleşme sonrası değişen toplumsal yapının `yer' ile ilgili değişen algıları paralelinde `yer' de yapıp ettikleri de örneklerle anlatılır.Sonuç bölümü olan beşinci bölümde ise, çalışmanın bütününe ilişkin genel bir değerlendirmeye gidilmekte ve sanayi devrimi sonrası yaşanan toplumsal etkilerin mekanlardaki değişim ve dönüşümlerde de paralel biçimde ifadesini bulduğu açıklanmaktadır.