Mimaride malzeme algısı: dokunsal ve görsel-dokunsal deneyimlerin değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmada algı, algı felsefesi, algılama sistemi ve algılamayı etkileyen faktörlerden yararlanılarak mimaride kullanılan bazı malzeme örnekleri ile insanın dokunsal ve görsel-dokunsal algısı deneysel olarak incelenmiş, elde edilen verilerin analizi ve sentezi sonucunda, özellikle kullanıcı konforu ve memnuniyeti açısından mimaride malzeme algısına dair bir değerlendirme yapılmıştır. Bu amaçla izlenen araştırma yöntemi, literatür araştırmasını takiben, malzemeye ilişkin deneysel çalışmalar; malzeme yüzeylerinin fiziksel özellikleri ile deneklerin malzemelere ilişkin algısal tespitlerinin ölçülmesi ve bu ölçümler arasında karşılaştırmalı analizlerin yapılması şeklinde olmuştur. Deney örnekleri olarak, mimaride kullanılan taş, ahşap ve metal olmak üzere üç ana malzeme seçilmiştir. Bu kapsamda, hem doğal, hem de kompozit malzeme örnekleri kullanılmıştır. Doğal malzemeler, ahşap olarak meşe (Quercus robur), tik (Tectona grandis) ve sapelli (Entandrophragma cylindricum); taş olarak kayseri bazaltı, granit (rosa porino, rosa beta) ve afyon mermeri; metal olarak ham çelik, paslanmaz çelik ve alüminyum; kompozit malzemeler olarak da, ahşap için karaağaç görünümlü laminat, taş için granit görünümlü kompoze taş (çimstone) ve metal için kompoze metal (alucobond) seçilmiştir. Doğal taş ve ahşap örnekler, hem mat yüzeyli, hem de parlak yüzeyli olmak üzere 6’şar örnekten oluşmuştur. Toplam 20 adet malzeme örneği ile yapılan denemelerde, cam ve küfeki taşı ise deneklerin algısının güvenirliğini tespit etmek amacıyla kullanılmıştır. Seçilen örnek malzemeler, kalınlıkları 3 ile 10 mm arasında olmak üzere, 10 x 10 cm (en x boy) boyutlarında hazırlanmıştır. Tüm deneyler, 18-30 yaşlar arasında, 30’u kadın ve 30’u erkek olmak üzere, toplam 60 denekle bu boyuttaki örnekler üzerinde yapılmıştır