Literatürde Olmayan Bir Tabloda Ming Halısı ve Ming Halıları

Abstract

14.-15. yüzyıllarda Anadolu’da dokunmuş hayvan motifli halılar, birçok araştırmacının dikkatini çekmektedir. Bu dönemde Anadolu’da farklı motifler ve desen kompozisyonlarında oluşturulmuş halılar dokunmuştur. Halı ortalarındaki desen kompozisyonları; kare, eşkenar dörtgen, sekizgen, üçgen gibi belirli geometrik şekillerle oluşturulmuştur. Bölümler içinde stilize edilmiş sembolik halde mitolojik değerler taşıyan hayvan motifleri kullanılmıştır. Dört yöne ihraç edildiği bilinen hayvan motifli Anadolu halıları, Batı sanatında ve öncelikle İtalyan ressamların tablolarında 14. yüzyıl başından itibaren görülmektedir. Bu halılar özellikle Sienalı ve Floransalı ressamların tablolarında resimlenmiştir. 14. yüzyıl sonu-15. yüzyıl Anadolu halıları arasında öne çıkan önemli, ünlü ve karakteristik özellikler içeren halılar vardır. En ünlüsü Wilhelm von Bode tarafından Berlin İslam Eserleri Müzesi’ne satın alınan Ejderha ve Anka kuşu motifli halı’dır. Bu halı, Anadolu Beylikleri Dönemi hayvan motifli halıları içinde en iyi korunmuş tek örnektir. 1905 yılında Martin’in Konya’daki Alaeddin Camisinde 13. yüzyıl Selçuklu halılarını keşfine kadar, Ming halısı dünyanın en eski halısı olarak tanıtılmıştır. Kurt Erdmann, Batılı ressamların tablolarındaki halı tasvirlerinden yararlanarak halıların tarihlerinin belirleneceğini öne sürmüş, Wilhelm von Bode İtalya’dan satın aldığı Ming halısının tarihini bu yöntemle bulmuştur. Bu halı, ilk önce Bode halısı, daha sonrasında ise Ming halısı olarak isimlendirilmiştir. Bu araştırmada, Ming halısı yeni bilgilerle incelenerek tipolojik ve ikonografik olarak açıklanacaktır.

In the 14th-15th centuries carpets with animal motifs woven in Anatolia attract the attention of many researchers. In this period, carpets created with different motifs and pattern compositions were woven in Anatolia. Pattern compositions in the middle of the carpet; It was created with certain geometric shapes such as square, rhombus, octagon, triangle. Animal motifs with mythological values in stylized symbolic form were used within the sections. Anatolian carpets with animal motifs, known to be exported in four directions, have been seen in Western art and primarily in the paintings of Italian painters since the beginning of the 14th century. These carpets are especially portraited in the paintings of Siena and Florentine painters. Among at the end of 14th century – the beginning of 15th the Anatolian carpets, there are carpets with important, famous and characteristic features. The most famous is the dragon and phoenix motif carpet purchased by Wilhelm von Bode to the Berlin Museum of Islamic Art. This carpet is the best-preserved example among the animal motif carpets of the Anatolian Principalities Period. The Ming carpet was promoted as the world's oldest carpet until 1905 when Martin discovered 13th century Seljuk carpets at the Alaeddin Mosque in Konya. Kurt Erdmann claimed that the dates of the carpets would be determined by using the carpet depictions in the paintings of Western painters, and Wilhelm von Bode found the date of the Ming carpet she bought from Italy with this method. This carpet was first named as Bode carpet and later as Ming carpet. In this research, the Ming carpet will be examined with new information and explained typologically and iconographically.