ORTAÇAĞ ISLAM KAYNAKLARINDA TUNA BULGARLARI İÇİN KULLANILMIŞ OLAN ETNONIMLER (KRONOLOJIK BIR DEĞERLENDİRME)

Abstract

Ortaçağ İslâm kaynaklarında Tuna Bulgar Hanlığı'na dair etraflıca denilebilecek malumat bulunmaktadır. Bununla birlikte bir taraftan kronolojik belirsizlikler diğer taraftan da Müslüman müelliflerin onlar için kullanmış olduğu etnonimlerin çokluğu modern araştırmacıların bu malumattan istifade etmelerine engel teşkil etmiştir. Tüm etnonimler Tuna Bulgar Hanlığı’nın belirli dönemlerine dair haberlerde kullanılmışlardır. Bu etnonimleri kronolojik bir tasnifle vermek gerekirse, ilk etnonim (Burcân,VIII. yüzyıl başlarından IX. yüzyıl ortalarına kadar)'dır. İkinci etnonim (Burgar, IX. yüzyılın ikinci çeyreğinden X. yüzyıl başlarına kadar)'dır. Üçüncü etnonim ve varyantı (Bulgar ve Bulgarî, X. yüzyıl başları ile üçüncü çeyreğinin sonları)'dır. Dördüncü etnonim ve varyantı (Bulgaru'd-dâhil ve Bulgar-ı Enderûnî, X. yüzyılın ikinci ve üçüncü çeyrekleri)'dır. Son etnonim ise (Bulkar, X. yüzyılın başlarından son çeyreğine kadar)'dır.

The medieval Islamic written sources have detailed information on the Danubian Bulgar Khanate. On the other hand, both the chronological uncertainties and the multiplicity of the ethnonyms having assigned by the Muslim authors regarding that state, have prevented modern researchers from taking advantage of these sources. All of these ethnonyms were used for a specific period of the Danubian Bulgar Khanate. If these ethnonyms necessarily should be given in a chronological order, the first ethnonym is (Burdjan: from the beginnings of the 8th century until the middle of the 9th century). The second ethnonym is (Burghar, from the second quarter of the 9th century until the beginnings of the 10th century). The third ethnonyms are and variant of this (Bulghar ve Bulghari, the beginnings of the 10th century and the ends of the third quarter of the same century). The fourth ethnonyms are and variant of this (Bulgharu'd-dahil ve Bulghar-ı Enderuni, the second and third quarters of the 10th century). And the last ethnonym is (Bulkar, from the beginnings 10th century until the third quarter of the same century).