MANZUM BİR MENKIBE: HİKÂYE-İ ŞÂH HAMÎD

Abstract

Menâkıb-nâmeler, İslâm kültürü içerisinde tasavvuf akımının anlatı geleneğinin önemli bir koludur. Çoğu zaman okuyanlara tasavvufi terbiye verme amacının yanısıra içinde bulundukları tarikatların şeyhini yüceltmek ve diğerlerinden daha üstün olduğunu ispatlamak amacıyla da yazılmışlardır. Türk Edebiyatında pek çok menâkıb-nâme yazılmıştır. Elvan Çelebi'nin Menâkıbü'l-Kudsiyye fi Menâsibü'l-Ünsiyye'si, Velâyet-nâme-i Hacı Bektaş Veli, Velâyet-nâme-i Otman Baba, Menkıbe-i Çihâr-Yâr-ı Güzîn'ler, kadın evliya menkıbeleri, Menkıbe-i Sultân Murâd, Eşrefoğlu Rûmî'nin menkıbeleri vb. pek çok menkıbe ve menâkıb-nâme yazılmıştır. Makalemizde konu edindiğimiz Hikâye-i Şâh Hamîd de onlardan biridir. Eserde Bağdat melikinin küçük oğlu ile iki büyük oğlu ve melikin başından geçenler anlatılmaktadır. Küçük kardeşin faziletleri sonucu ilahi aşka erme yolunda sarf ettiği çabaların yanında diğer iki kardeşin yaptığı günahlar konu edinilmiştir. Bu iki durum çerçevesinde okuyucuya temiz bir insan ruhunun onu nasıl yücelttiği ve kötü bir insan ruhunun insanı nasıl felâkete sürüklediği anlatılmaya çalışmıştır. Fakat eser tamamlanamamış bir eserdir. Makalede öncelikle menkıbenin ve menâkıb-nâmenin tanımı yapılmıştır. Daha sonra makalede konu edinilen eserin nüsha tavsifi yapılmış olup şekil ve içerik özellikleri üzerinde değerlendirme yapılmıştır. Hikâyenin özeti verilmiş olup bazı motifler üzerinde değerlendirmelere yer verilmiştir. Sonuç kısmında eserle ilgili genel bir değerlendirme yapılmıştır. Metin transkripsiyonlu olarak sunulmuştur. Metin içerisinde yer yer yöresel söyleyiş özellikleri de görülmektedir. Ayrıca bazı beyitlerde vezin problemi de bulunmakta olup metnin orijinalliğini korumak için metin tamiri yapılmamıştır

Manaqibnamahes are a current narrative tradition arm Islamic culture in sufism. Most of the time those who read the export sufi training, as well as the purpose of their orders seyhini glorify the superior than others in order to prove that they are written. Turkish literature was written many manaqib-namah. Elvan Çelebi's Manaqıbu’l-Qudsiyye fi Manasibu'l-Unsiyye, the Velayat-namah-i Haci Bektas Velayat-namah-i Otman Baba, Manqıba-i Cihan-Yar-i-Guzin, women saints, the legends, Manqıba-i-Murad, Esrefoglu Rumi's epics, and so on. The story we get in our article topics Hikaye-i Shah Hamid is one of them. In the story, the Maliq of Baghdad with his young son and his eldest sons the beginning of the last two are described. As a result of the merits of his little brother on the path of divine love sooner the efforts made by the two brothers as well as other sins was discussed. Within the framework of these two cases to the reader how it elevates the human spirit is a clean and how bad the human catastrophe that the human spirit has tried to be explained. But the work is a work that is not completed. In article, primarily manqiba and manaqib-namah are definited. Later in the article, the subject of the work acquired copies of the classification of writting shape and is made on the properties of the content of the plan. Evaluations are included in some of the motifs on the summary of the story is given. At the conclusion of works made a general evaluation. The text is presented in transcription. From place to place in the text are shown in local utterance features. In addition, some of the text is available in couplets rhythm preserve the authenticity of the text in order to repair the problem there has not been