Huruf-u Mukattaa (Hat tasarımları)

Abstract

İslâm dininin temelini oluşturan mukaddes kitabı Kur'an-ı Kerim'de kimi Sûrelerin başında bulunan ve mahiyeti tam olarak bilinemeyen ancak sadece müfessirlerce tahminlerle, varsayımlarda bulunula gelen Huruf-u Mukattaa (kesik harfler) Türk ve İslâm sanatında asırlardır kullanılmış ve günümüzde de hâlâ canlılığını korumaktadır. İnsanların nazardan, hastalıklara, musibetlere ve hatta savaşta zarar görmeye kadar her türlü zor duruma karşı insanların doğal olarak gösterdiği savunma refleksini, Müslümanlar da İslâmi motiflerle ve kendilerine yol gösterici olarak bizzat Allah tarafından gönderilen Hz. Peygamber'in (sav) öğrettiği usul üzere yansıtmışlardır. Bu korunma ihtiyacını Allah'ın kelamına sığınmakta bulanlar olduğu gibi Huruf-u Mukattaa ya başvuranlar olduğu da görülmüştür. Huruf-u Mukattaa kavramı konu alınarak hat sanatında özgün tasarımların oluşturulmasını amaçlayan çalışmada yedi tasarım ve bu tasarımlarının uygulamaları yapılmıştır. Eserlerde geleneksel birikim yanında özgün düşüncelere de yer verilmeye çalışılmış ve sanatsal açıdan yeni bakış açıları oluşturulmuştur. Örneğin; bir numaralı katalogdaki eserde "Elif, Lâm, Mim" harflerinin açılmış bir Kur'an gibi, şekli itibariyle dünyayı simgeleyen metni kuşatarak tüm ilimlerin kitabın kendinde var olduğunu sembolize etmesi, üç numaralı katalogdaki eserde vahyin muhatabı olan Peygamber'in ağır yükünü hafifletmeyi amaçlayan ilâhi mesaj düşüncesine temas edilmesi, beş numaralı katalogdaki eserde Musevilik, Hıristiyanlık inançlarıyla İslâm dininin kaynağının aynı olduğuna ve hepsinin kendi miatları içerisinde insanlığın maslahatı için var oldukları düşünceleri resmedilmeye çalışılmıştır. Sülüs, Celî Divanî, Mushafî Kûfisi, Makılî Kûfisi, Fatımî Kûfisi, Nesih hat yazı çeşitleri kullanılarak tasarlanan çalışmaların uygulamasında, ahırlı kâğıtlar, is mürekkebi, yirmi üç ayar altın, renkli mürekkep gibi malzemelerle geleneksel usulün ve dijital baskı, lazer kesimi gibi modern tekniklerin birlikte kullanıldığı özgün tasarım denemeleri yapılmıştır.