İstanbul’da Mimar Sinan’a ait 16. yüzyıl camilerinde bulunan çini üzerindeki kitabeler

Abstract

Türk sanatlarının en parlak devri olarak bilinen 16. yüzyıl, hat sanatında da önemli gelişmelerin yaşandığı bir dönemdir. Bu devirde yazılan kitabeleri incelemenin bir yolu da İstanbul'da Mimar Sinan'a ait 16. yüzyıl camilerinde bulunan çini kitabelerin incelenmesidir. 16. yüzyılda Mimar Sinan tarafından İstanbul'da inşa edilen ve süslemesinde çini kullanılan tüm camiler incelenip, içlerinde çini üzerine yazılmış kitabeler bulunanlar tezin kapsamına alındı. Araştırılacak olan yapılar tespit edildikten sonra çini kitabelerinin fotoğrafları çekilip ölçüsü alınabilenlerin ölçüsü alındı. Konuyla ilgili kaynaklardan da araştırmamızın konusu olan camiler, çini ve hat sanatıyla alakalı bilgiler toplanarak bir katalog bölümü oluşturuldu. Bu bölümde önce camilerin tarihçesi, mimarisi ve süslemesiyle alakalı genel bilgiler verilip, sonra çini kitabelerin tek tek incelemesi ve değerlendirilmesi yapıldı. Elde edilen veriler doğrultusunda incelenen yapılardaki çini kitabeler, bu kitabelerde kullanılan metinlerin yapıyla ilişkisi, kitabelerin biçimlerinin yapıyla ilişkisi, kullanılan yazı çeşitleri ve hattatlar hakkında genel bir değerlendirme yapılarak araştırmanın sonuç bölümüne ulaşıldı. Özet olarak bu kitabeler kompozisyon, estetik, yazı dili, yazı çeşidi ve metinlerin anlamı açısından incelenmiş ve hat sanatı açısından değerlendirilmesi yapılarak hem yapı içerisinde bulunduğu yer, hem de metinlerin yapıyla olan ilişkisinin değerlendirilmesi yapıldı. Bunların yanında incelenen camilerin ve kitabelerin günümüzdeki vaziyetinden de bahsedildi.