20. yüzyıl başından günümüze resimli çocuk kitaplarında görsel dil

Abstract

Dil ve kurmaca, yazınsal metnin temelini oluşturur. Resimli çocuk kitaplarında ise görsel unsurlar dil ve kurmacayı destekleyerek, yazınsal metinler içerisinde, yeni bir tasarım alanı oluşturur. İçinde görsel unsur olan her kitap bu tür alan içerisinde yer almaz. Resimli çocuk kitaplarında; bir hikaye veya masal hem metin, hem illüstrasyon yoluyla çocuğa aktarılır. Hatta metin hiç olmayabilir, illüstrasyon tek başına olayı anlatabilecek güçte yer alır. Resimli çocuk kitapları yüz yılı aşkın zaman diliminde kendi dilini oluşturmaya başlamıştır. Çocuk edebiyatının bu alanı; çocukların büyüme ve gelişimelerine, hayal, duygu, düşünce ve duyarlılıklarına, zevklerine, eğitilirken eğlenmelerine katkıda bulunmak amacıyla gerçekleştirilen ortak bir alana dönüşmüştür. Yazar, grafik tasarımcı ve illüstratör bu ortak alanda buluşur. Günümüzde sanat dalları arasındaki geçişkenliğin yoğunluğu, sanat dallarını türlere ayırmaya çalışanları zorlamaktadır. Sanatın birçok dalında temel olarak ilkeler benzerlik gösterir. Resimli çocuk kitaplarının evriminde de, doğası gereği yazar, şair, ressam, illüstratör, grafik tasarımcı arasındaki çizginin bulanıklaşması ve birbirinin parçası olması evriminin nihai sonucu olmuştur. Resimli çocuk kitapları; düşünmeyi, eğlenmeyi, dünyayı keşfetmeyi, herşeyin yeni ve biricik olduğu çocukluk dönemini besleyen en önemli kaynaklardan biridir. Çoçuk kavramının gelişimi araştırıldığında, çocukluğun yokluğu, sonra bir sınıf haline dönüşmesi ve daha sonra insanlığın hemfikir olduğu bir kavrama dönüşmüş olması, bu kavramı bütün yönleriyle besleme ihtiyacını yanında getirmiştir. Bu çalışmada, yetişkinlerin görsel iletişim ile ilk kez karşılaştıkları tasarım alanı olan resimli çocuk kitaplarının görsel dilini oluşturan; tipografi, illüstrasyon ve sayfa düzeninin içerikle olan ilişkisi üzerine bir inceleme yapılacaktır. Bu kapsamda; 1960'lardan günümüze üretilmiş resimli çocuk kitaplarının tasarım ve illüstrasyon özelliklerinin incelenmesi ve bu verilerden hareketle seçilen kitapların çözümlenmesi bu araştırmanın problemini oluşturmaktadır. Araştırmada tarama-betimleyici yöntem kullanılmıştır. Araştırmanın kuramsal kısmı için literatür taraması yapıldı ve bilgiler derlendi. 1960'lardan günümüze yayımlanan kitapların tasarım özellikleri incelenerek, araştırmaya uygun örnekleme yöntemi kullanılarak kitaplar belirlendi, tasarım okumaları yapıldı, elde edilen veriler kullanılarak,şeçilen kitapların tasarım okumaları üzerinden bir kitap tasarlandı. Anahtar sözcükler: Resimli çocuk kitapları, resimleme, illüstrasyon, tipografi, sayfa düzeni, grafik tasarım