Ulvi Cemal Erkin’in piyano için “Altı Prelüd” adlı eserinin teknik ve müzikal açıdan incelenmesi

Abstract

Bu eser metni çalışmasında; Cumhuriyet Dönemi'nin ilk dönemlerindeki Çağdaş Türk Müziği'ne ve Türk Beşleri olarak adlandırılan çoksesli Türk Müziği ekolünün Birinci Kuşak Bestecileri arasında yer alan Ulvi Cemal Erkin'in yaşamına, eserlerinde etkilendiği akımlara, müzik diline ve Türk Beşleri'ndeki yerine değinilmiştir. Ayrıca piyano için yazmış olduğu Altı Prelüd (1967) adlı eseri armoni ve form açısından incelenmiş, bu eseri çalışacak olan piyanistlere teknik zorlukları aşabilmeleri için çeşitli çalışma önerilerine yer verilmiştir. Üç ana bölümden oluşan çalışmanın ilk bölümünde; Cumhuriyet'in ilan edilmesiyle gerçekleşen müzik devrimi ve bu süreçte Atatürk tarafından eğitimleri için Avrupa'ya gönderilen bestecilerimiz ele alınmıştır. Erkin'in de içinde bulunduğu Türk Beşleri olarak anılan bestecilerimizin yaşamı ve besteci kimliklerine yer verilmiştir. İkinci bölümde; Ulvi Cemal Erkin'in hayatı incelenmiş olup, etkilendiği müzik akımlarının kendi müziğine olan etkisi ele alınmıştır. Besteci, doğduğu ülkenin yerel halk ezgilerini Klasik Batı Müziği'nin teknik ve yöntemleri ile harmanlayarak kendine özgü bir stil yaratmıştır. Erkin'in müzik anlayışının Geç Romantizmin de etkisiyle ortaya çıkan İzlenimcilik, Ulusalcılık ve Yeni Klasikçilik akımlarıyla etkileşim içinde olduğu görülmektedir. Erkin'in eserlerinde kullandığı müzik dilindeki değişim ve yenilikler de ortaya konulmuştur. Bu çalışmada, piyano eserleri ise genel olarak incelenmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde; Ulvi Cemal Erkin'in olgunluk döneminde bestelediği Piyano için Altı Prelüd (1967) adlı eseri armoni, form, doku ve ritmik malzemenin kullanış biçimleri bakımından nota örnekleriyle birlikte incelenmiştir. Bu eserinde, Erkin'in ilk dönem eserlerinde kullandığı yerel dokudan uzaklaştığı ve ton organizasyonu bakımından somut bir sisteme bağlı kalmadığı görülmektedir. Türk müziğine has aksak ritimleri barındıran bu eserde, bestecinin piyanonun ses genişliğini ve renk yelpazesini çok iyi kullandığı söylenebilir. Eserin hızlı bölümlerindeki teknik zorlukların yanı sıra, yavaş bölümlerinde de ifadedeki renk değişimleriyle görülen tınısal zorluklar izlenmektedir. Her bir prelüdü kendi içinde incelemenin yanı sıra prelüdler arasındaki bağlar da ortaya konmuştur. Piyano için Altı Prelüd eseri 20. yüzyılın modernist uygulamalarını içeren bestecilik teknikleri doğrultusunda çağa ayak uyduran bir yapıttır. Bu eserde yorumcunun karşılaşabileceği teknik zorluklar için çeşitli çalışma yöntemleri de önerilmiştir. Bu eser metni çalışmasının amacı; Cumhuriyetle beraber çoksesli müziğin gelişmesinde öncü bestecilerimizden olan, Türk Halk Müziği ve Klasik Batı Müziği öğelerini ustalıkla birleştirerek kendine özgü bir müzik dili yaratan ve piyano edebiyatında da önemli eserler vermiş olan Ulvi Cemal Erkin'i Piyano için Altı Prelüd adlı eseri bağlamında incelemektir. ANAHTAR KELİMELER: Ulvi Cemal Erkin, Türk Beşleri, Cumhuriyet Döneminde Müzik, Ulusalcılık, Altı Prelüd.