1945 sonrası resim sanatında bir dışavurum aracı olarak beden

Abstract

Geçmişten günümüze sanat alanının vazgeçilmez unsurlarından biri olan beden imgesi, çağının getirdiği koşullar doğrultusunda anlam ve biçim olarak değişime uğramış, bu değişimler dahilinde çağın düşünürleri ve sanatçıları tarafından yorumlanmıştır. İnsanlığın ilk çağlarından günümüze değin sosyo-kültürel değişkenlerin etkilerini bulabileceğimiz bedenler, acı, ölüm ve haz gibi insani değerlerin yanı sıra ideolojilerin, gündelik yaşamın ve bilimsel çalışmaların bir yansıması olarak sanat alanındaki varlığını sürdürmüştür. Özellikle çağın getirdikleri ile şekillenen beden imgesi, sanat alanında sayısı günden güne çoğalan akım ve üsluplarla birlikte, içerik olarak değişime uğramıştır. Sanat alanında biçim ve plastik değerler açısından da yeni yaklaşımların odağında yer alan beden imgesi, bir değer atfetme aracı olarak izleyicinin yorumuna sunulmuştur. Bedene atfedilen değerin görünür kılındığı ve bedenin zaman-mekan algısı içinde yorumlandığı bir alan olarak resim sanatı ise tarihsel veri sunması açısından ayrıcalıklı bir öneme sahiptir. Tarihsel süreçte içerik ve yapısal özellikleri bakımından çeşitlenen beden imgesinin bu eser metninde incelenmesiyle, sanatçıların bedeni yorumlayış farklılıklarını ortaya koyan karşılaştırmalı bir içerik oluşturulması amaçlanmıştır. Bu kapsamda literatür taraması yapılmış, sanatçı katalogları, süreli yayınlar incelenmiş ve internet ortamında çeşitli araştırmalar gerçekleştirilmiştir. Batı Resim Sanatıyla sınırlandırılan metin dahilinde, sanatçıların bedene yaklaşımları kronolojik bir biçimde incelenerek, araştırmaya konu olan eserler biçim, içerik, estetik ve plastik değerler çerçevesinde çözümlenmeye çalışılmıştır. Resim çalışmalarında beden imgesi üzerinden ele alınan konu ve olaylar dönemsel özellikleriyle birlikte irdelenirken, resimlerin odak noktasını oluşturan beden temsillerine dair kavramlar tanımlanarak, çeşitli başlıklar altında gruplandırılmıştır. Resim sanatının kültürel kodlarını da oluşturan bu konu ve yaklaşımlar 1945 sonrası resim sanatı bağlamında incelenerek, tarihsel açıdan geçirdiği değişimler gözler önüne serilmiştir. Eser metninin son bölümünde ise ele alanın konu kapsamında Onur Karaalioğlu'nun resimleri biçim-içerik yönünden yapıt okuma yapılarak incelenmiştir. Bu yöntemle, resim sanatının geçmiş dönem örneklerinin yanı sıra, günümüz sanatçılarının bedene getirdiği yorumsal farklılıkların görsel ve teorik olarak ortaya konması amaçlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Beden, İmge, Temsil, Resim, Plastik Sanatlar.