Şehircilik ve Kamusallık İlişkisinde Ekinsel Üretimin (Culturevation) Rolü ve Etkisi

Abstract

"Kamusal alan", "kamusallık" ve "kamusal mekân", kavramları, şehircilik ve mimarlık disiplinlerinde ya birbirlerinden ayrıştırılarakya da birbirlerinin ikamesi yapılarak kullanılmaktadır. Bu her üçkavram, demokratik bir toplum bünyesinde, aslında bütüncül biryapı arz eder. Ancak bu bakış açısı, tüketim ortamlarının dışındayer alan ama çağdaş kapitalist üretim ortamlarından da farklılaşan bir üretkenlik atmosferinde ortaya konulabilir. Tiyatro sanatıkamusallığın gelişimi ile olan ilişkisi çerçevesinde irdelendiğinde,kamusal alanı canlandıran bu farklı üretkenliğin aracı olabilenmekânsal ortamları bulabilmek mümkün olmaktadır. Kamusallığın gelişimi ile tiyatro sanatı arasında oldukça kuvvetli felsefi vetarihsel bağlar bulunmaktadır. Makalede, tiyatronun şehircilik vekamusallık ilişkisinde etkili bir araç olduğu argümanı, İstanbul’unKadıköy ilçesinin tarihi kent merkezinde yapılan saha araştırmalarının bulguları ile desteklenmektedir. Kadıköy’de sayıları hızlaartan ve "alternatif sahneler" olarak da kabul gören yeni nesil tiyatro mekânlarının yapılandığı ortamdaki üretkenliğin, çağdaş kapitalist sistemdekinden farklılık arz eden nitelikleri olduğu tespitedilmiştir. Yeni nesil tiyatro mekânları ortamında görünür olan buüretkenliğin, alanda kamusallığı da beslediği gözlemlenmiştir. Sahaaraştırmasında, alternatif sahneler ortamında ortaya çıkan buüretkenlik biçimine "ekinsel üretim" denmiştir. Makalede ekinselüretimin tarifi yapılmakta, alandan elde edilen bulgular üzerinden"ekinsel üretim bağlamında etkili olan dinamikler" ortaya konulmaktadır. Mevcut bir kamusallık barındıran yerel idari yapılanmalarda,kamusal kültürel üretimlerin bu dinamiklerin bütünlüğü bağlamında ele alınabilmesi durumunda, sosyo-kültürel mekânların, kamusallığa hizmet eden araçlar olarak, farklı bir bakış açısıyla değerlendirilebileceklerine dikkat çekilmektedir.

In urbanism and architecture, the concepts of the public sphere, publicness, and public space have been used either as separate domains or as substitutes. However in a democratic society, these 3 concepts actually constitute a holistic whole. This point of view can only be advanced in an atmosphere of productivity that is not only non-consumerist, but which also differs from the contemporary capitalist production environment. When the art of theater is examined in relation to the development of publicness, it is possible to find spaces that may be tools of this different productivity that vitalizes the public sphere. There is quite a strong philosophical and historical connection between the development of publicness and the art of theater. In this article, the argument that theater is an influential tool in the relationship between urbanism and publicness is supported by the findings of field surveys conducted in the historic city center of the Kadıköy district of Istanbul. The findings suggest that the productivity of the rapidly increasing and accepted "alternative stages" of new generation theater spaces have characteristics that are different from the contemporary capitalist system. This productivity, which is visible in the environment of the new generation theater spaces nourishes publicness. This form of productivity that has emerged in the environment of the alternative stages observed in the field research is termed "culture cultivation" or "culturevation." This article provides a definition of culturevation and a discussion of the effective dynamics in the context of culturevation using data obtained in the field. Attention is drawn to how the existing publicness of local administrative structures, where the entirety of the public cultural production dynamic can be addressed, can be evaluated from a different perspective as sociocultural spaces that serve publicness.