Kolektif ekotarım : Longo Mai’de insanların özyönetim, diğer canlıların yönetimi

Abstract

Bu tezde Longo Maï isimli topluluktaki insanların kendi aralarındaki hiyerarşiyi en aza indirme ile ortaklaşma deneyimleri ve tarım için seferber edilen canlılarla ilişkileri özgürlük pratiği açısından sorunsallaştırılmaktadır. Longo Maïliler ortaklaşma ve farklılıkları sürdürebilir kılmak için liste, toplantı gibi klasik araçların yanı sıra buyurgan olmayan bir ortam oluşturmuşlardır. Tezin temel sonucu insanların bu özyönetim deneyimlerinin, diğer canlıların yönetimine dayandığıdır. Longo Maï’de tarımın, iktidar ve direniş arasındaki geçişkenliğin cereyan ettiği pratik olduğu iddia edilmektedir. Araştırma sonuçları etnografik gözlemlere ve arşivleriyle haklarında çıkan yayınların taranmasına dayanmaktadır. Longo Maï, neoliberalizmin hakim olmaya başladığı bir dönemde -1972 yılında- Fransa’da kurulan, üyelerinin tarımla ve çeşitli zanaatsal etkinliklerle uğraştığı politik bir topluluktur. Tezde Longo Maï, kolektif ekotarım deneyimi olarak nitelendirilmiştir. Kolektif ekotarım deneyimi de ekolojik ilkelerle tarım yapan ve özyönetimin olanaklarını yaratmaya çalışan nüfus yoğunluğu düşük topluluklar olarak tanımlanmıştır. Bu kavramsallaştırmada kolektiflik ve ekolojik ilkelerle tarım, öne çıkartılmaya çalışılmıştır. Bunun nedeni, son yıllarda kolektif bir şekilde ekolojik tarım yapmaya yönelik ilginin arttığının ve bu oluşumlara yüklenen politik anlamların dönüştüğünün gözlemlenmesidir. Kolektif tarım deneyimleri, 19. yüzyıldan bu yana farklı ideoloji ve hareketlerden esinlenmiştir. Geçmişteki kolektif tarım deneyimlerinin bazıları, vejetaryen olmak gibi bugünkü anlamıyla ekoloji söyleminin içine yerleştirebilecek pratiklerin taşıyıcısı olmuşlardır. Ancak 1990’lardan itibaren giderek daha fazla kolektif tarım deneyiminin ekolojiyle ilişkilendiği görülmektedir. Nitekim 1990’ların sonlarına doğru Longo Maï’de biyoçeşitliliği gözeten bir şekilde ekolojik tarım yapılmaya başlanmıştır. Günümüzde kolektif ekotarım deneyimleri, ekolojik krizin ve insan toplumlarındaki eşitsizliklerin nedenlerini birbiriyle bağlantılı olarak düşünen ve dolayısıyla bunlara bütünsel bir çözüm üretmeye veya bugünden başka bir yaşamı kurmaya yönelik bir çaba olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu tezde tarım, sadece insanların yapıp ettiği bir pratik veya ilişkiler silsilesi olarak düşünülmemiştir. İnsanların tarım yaparken dahil ettiklerinin (hayvanların, bitkilerin) önemli bir kısmı, canlıdırlar. Buradan hareketle kolektif ekotarım deneyimlerindeki insanların, tarımda seferber ettikleri diğer canlıların yaşamlarına politik anlamlar yüklediği belirtilebilir. Başka bir yaşam tahayyülü, insanların yanı sıra diğer canlılar da kapsamaktadır. Oysa ekolojik ilkelerle yapılıyor olsa da tarımda diğer canlıların (hayvanların ve bitkilerin) çalıştırıldığı ve yönetildikleri görülmektedir. Tezde ekolojik tarımda da antroparkal ilişkilerin var olduğu iddia edilmektedir. Bunun için tezde, tarımın diğer canlılara ne yaptığı sorusunun peşinden gidilmektedir. İnsanların kendi aralarındaki ilişkilenme biçimleriyle diğer canlılarla ilişkilenme biçimleri bağlantılı olarak düşünülmeye çalışılmaktadır.