Türk resminde konstrüktivizmin etkileri

Abstract

19. yüzyıl sadece sanat alanında değil, endüstriyel ve dolayısıyla teknolojik anlamda da hızlı gelişmelerin yaşandığı bir süreçtir. Buharlı trenler ya da gemiler, fotoğraf makinesinin icat edilmesi yanında, toplumsal hayattaki değişiklikler önemli gelişmelerdendir. William Turner, Monet ve Cezanne'ın çalışmaları modern sanata, dolayısı ile bir anlamda soyut sanata gidişin yolunu açmışlardır. Konstrüktivistler, renk, hacim ve espası incelerken, farklı malzemelerle yapılmış üç boyutlu çalışmalara da ilgi gösteriyorlardı. Konstrüktivistler Rusya'da kendi dönemleri içinde, başlangıçta oldukça ilgi uyandırmışlardı. Mesela Tatlin, köşe düzenlemeleri yanı sıra yapmış olduğu 3. Enternasyonal'e Bir Anıt adlı yapıtıyla, Ekim Devrimi kutlamalarının neredeyse sembolü haline gelmiştir. Naum Gabo, Pevsner, Rodchenko konstrüktivist anlamda çalışmalar üreten diğer sanatçılar arasındadır. Türk resim sanatının gruplardan bağımsız tek tek ressamları saymazsak, 1914 kuşağı sonrasında, Müstakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği ve D Grubu sanatçılarının çalışmaları kilometre taşlarıdır. Bu gruplarda bulunun sanatçıların çoğu yurtdışında eğitim almışlardır. Almış oldukları eğitim sonrasında genelde kübist ve konstrüktivist eğilimler içerisinde resimlerini yapmışlardır. Mesela Ali Çelebi, Zeki Kocamemi veya Cemal Tollu bu anlamda çalışan sanatçıların ilklerindendir. Özellikle 1980'lerden itibaren Ferruh Başağa veya Halil Akdeniz gibi sanatçılar çalışmalarıyla konstrüktivizme vurgu yapmışlardır. Ancak tüm bu sanatçıların, Rus konstrüktivizminin ideolojik yanıyla ilgisi yoktur. Onlar sadece, konstrüktivizmin biçimsel yanı ile ilgilenmişlerdir. ANAHTAR KELİMELER: Sanat, Modern, Resim, İnşacılık