Cumhuriyet dönemi (1923-1950) Türk ressamlarının Türk resim sanatının gelişimine yazıları ile katkıları

Abstract

Cumhuriyet dönemi Türk ressamlarının, 1923?1950 yılları arasında kaleme aldıkları yazıların, Türk resim sanatının gelişimine ne kertede katkısı bulunduğunu tespit etmek amacıyla hazırlanan bu çalışmada, öncelikle dönemin sanat ortamı irdelenmiş, buna bağlı olarak Cumhuriyet dönemi sanat politikasına, bu kapsamda Halkevleri, Köy Enstitüleri, Yurt Gezileri ile Resim ve Heykel sergilerine değinilmiş; daha sonra da Cumhuriyet dönemi yayın politikası ele alınmıştır. Çalışmanın ana eksenini oluşturan kısımda ise, sanat ve sanatçının himayesi bağlamında devlet desteğini konu alan sanatçı yazılarına, bu yazılar vasıtasıyla dile getirilen önerilerin uygulama bulduğu alanlara, bu kapsamda, akademik ve yurtdışı olmak üzere resim eğitimine, resim sanatının yurt genelinde tanıtılıp yaygınlaştırılmasına, Yurt Gezileri'ne, devlet eliyle düzenlenen sergilere ve bu vesileyle daimi sergi mekânları gereksinimine, sanatçıların değerlendirmeleri dâhilinde yer verilmiştir. Bu bölümde ayrıca ressamların, Türk ressamları ve Batı resim sanatına dair verdikleri bilgiler, özgün bir Türk resmi oluşturmaya yönelik görüşleri ve önerileri, resim eleştirisi hakkındaki düşünceleri ile sanat ve resim sanatına dair kuramsal nitelikli yazıları ele alınmıştır.Elde edilen veriler ışığında, Cumhuriyet dönemi Türk ressamlarının sanat ve sanatçının himayesi bağlamında devletten beklentilerini ve önerilerini dile getirdikleri yazıların dikkate alındığı, buna göre devletin, gerek Güzel Sanatlar Akademisi'ndeki eğitim koşullarını iyileştirmek, gerekse yurt dışında eğitim olanakları sağlamak bağlamında sanat eğitimine önem vererek, Halkevleri ve Köy Enstitüleri'ne resim sanatını yurt genelinde tanıtmak ve yaygınlaştırmak konusunda misyon yükleyerek, Yurt Gezileri'ni organize ederek, sergiler düzenleyerek, sergilerden resim satın alarak, müsabakalar düzenlemek suretiyle kazanan ressamlara para ödülü vererek ve sergiler bağlamında ortaya çıkan mekân sorununa çözümler getirerek Türk resmi ile ressamlarına destek olduğu; dolayısıyla da Türk resminin gelişimine katkıda bulunduğu tespit edilmiştir. Ayrıca ressamların, yazılarında millîlik, yerellik ya da ulusallık söylemlerine yer vererek özgün bir Türk resminin meydana gelmesine zemin hazırladıkları, bununla birlikte halkın resim sanatına karşı duyarlılığını arttırmaya, halkı bilgilendirmeye ve bilinçlendirmeye yönelik yazılar kaleme alarak toplumda sanat kültürünün oluşmasına ve sanat yazınının gelişmesine katkı sağladıkları da belirlenmiştir.Bu çalışmanın oluşturulmasında kaynak olarak, -dönemin dergi ve gazetelerinde yayımlanan ressam yazıları ağırlıklı olmak üzere- sanat ortamı hakkında bilgi içeren yazılar, kitaplar ve kataloglar, belgeler, talimatnameler, öğretim ve hükümet programları, mektuplar, anketler, anılar ile söyleşilerden yararlanılmıştır. Dergi ve gazetelerde yayımlanan ressam yazıları, analiz-sentez yöntemiyle değerlendirilmeye alınmış, özellikle çalışmanın odak noktasını oluşturan ?Resim Sanatına Katkılar: Sanatçı Yayınları? bölümü kapsamında bu yazılardan direkt alıntılara yer verilmiştir. Tez metninde kullanılan, dönemin yazarlarına ait yazılarda da yine analiz-sentez yöntemine başvurulmuş ve yer yer bu yazılardan da direkt alıntılar yapılmıştır. Çalışmanın genelinde birincil kaynaklardan faydalanılmış; ancak zaman zaman ikincil kaynaklar da kullanılmıştır.