Alahan Manastırı Batı Kilisesi’nin Tılsımlı Kapısı

Abstract

Erken Bizans Dönemine ait önemli bir hac merkezi olan Alahan Manastırı, Silifke-Karaman arasında Toros Dağları üzerinde suni bir teras üzerine kurulmuştur. Bölgede doğal mağaraların yanı sıra sonradan oluşturulmuş kayadan oyma mekânlar dini amaçlar ve mezarlar için kullanılmıştır. Alahan Manastırı’nın başlangıcı 5.yüzyıl ilk yarısına tarihlenir. Manastır 7. yüzyıl ortalarına kadar kullanılmış olmalıdır. Manastırın ilk yapıları terasın batısındaki kayadan oyma bölümden oluşur. Kayadan oyma mekânlar arasında keşiş hücreleri ile tek nefli bir kilise de vardır. Yapıların kuzey bölümleri ana kayaya dayandırılmış, diğer bölümleri ise kesme taştan inşa edilmiştir. Bazilikal planlı ikinci kilisenin yakınında vaftizhane, iki katlı bir yapı kalıntısı ile doğuda kubbeli bazilikal planda üçüncü bir kilise daha bulunur. Terasın ön bölümünde özellikle hacıların kullanımı için yaptırılmış revaklı bir gezi yolu uzanır.Makaleye konu olan kabartmalar, manastırın Batı Kilisesi’nin batı kapısının lento ve sövelerinde yer alır. Lentoda İsa’nın kerubim melekleri tarafından göğe yüksetilmesi ile Tanrının dört yaratığının (tetramorph) görümüne şahitlik eden kutsal kişiler anlatılmaktadır. Sövelerde ise dişi şeytanı ayakları altında ezerek yok eden Mikael ve Gabriel tasvir edilmiştir. Bir anıt gibi duran batı kilisesinin kapı çerçevesinin Kutsal Kitap kökenli tasvirleri, manastırın inşa edildiği dağ yamacının konumu hac ziyareti için gelenleri manevi duygularını zirveye çıkarmış olmalıdır.

Alahan Monastery, an important pilgrimage center of the Early Byzantine Period, was built on an artificial terrace on the Taurus Mountains between Silifke and Karaman. In addition the natural caves in the region carved on the rock was used for religious purposes and graves. The beginning of the Alahan monastery is dated to the first half of the fifth century. The monastery must have been used until the mid-seventh century. Among the rock carved rooms there is a single-aisle church with monk cells. The northern parts of the buildings were based on the bedrock and the other parts were constructed of cut stone. Near the second church with a basilica plan, there is a baptistery, a two-story building and a third church in the East with a domed basilica plan. In front of the terrace, which was used of pilgrims, a trip route extends. The reliefs that are the subject of this article are located on the lintel and posts of the west gate of the West Church of the Alahan monastery. The reliefs on the lintel depict Christ being carried off to heavens by the cherubim, and the sacred witnesses of the tetramorph creatures. On the posts, the reliefs depict Michael and Gabriel crushing the female Satan under their feet. These biblical reliefs on the door frame of the West Church as well as the distinct location of the monastery on a mountain slope would have led the visiting pilgrims to an ecstatic religious experience.