Müşterekleştirme ve Çitlemenin Zamanı: Göllüce’de Toprak Mücadeleleri

Abstract

Yazı, müşterekleştirme pratikleri ve çitleme süreçleri arasındaki ilişkinin zamansal boyutuna odaklanıyor. Yazının merkezinde İzmir’in Torbalı ilçesine bağlı Göllüce köyünde, köylü ve toprak ağası ve daha sonra köylü ve arazileri satın alan şirket arasında,1950’lerden itibaren kristalize olan ve günümüze dek süren toprak mücadelesi çerçevesinde çitleme ve müşterekleştirme eylemlerinin mekânsal ve zamansal ilişkisi yer alıyor. Söz konusu vaka, çitlemeleri toplulukları dereceli olarak piyasadan özerkleşen toplumsal ilişkilerinden mülksüzleştiren, özel mülkiyet, piyasa ilişkisi ve disiplinini dayatan mekânsal bir rejim olarak tartışmayı, bununla birlikte çitleme ve müşterekleştirme arasındaki diyalektik ilişkinin zamansal niteliğine odaklanmayı gerektiriyor. Yazıda, Göllüce vakası üzerinden çitleme ve müşterekleştirme arasındaki bu "ikili hareketin" ritim, zamanlama, tempo ve süre gibi zamansal niteliklerini iki eksen boyunca takip ediyorum. Birincisi çitlemenin farklı mekânsal stratejilerine karşı günbegün icra edilen, dağınık, bazen bireysel, çokça kolektif sürgit müşterekleştirme eylemlerinin "aksak" ritimli zamanı. İkincisi ise 1969’da dönemin yükselen politik ve toplumsal hareketleriyle birlikte gerçekleşen toprak işgali gibi, çitlemelere karşı süregiden müşterekleştirme eylemlerinin birikerek patladığı, diğer yerellerdeki mücadelelerle eşzamanlılık kazandığı ve bir harekete dönüştüğü anların "eşzamanlı zamansallığı." Sosyal bilimciler kadar devrimciler de gözlerini bu "patlama anlarına" dikerler. Oysa aksak ritimli gündelik müşterekleştirme eylemleri bazen sessiz, bazen bireysel bazen de kolektif biçimler alarak bu anları önceler, hatta onları mümkün kılar. Yazıda, aralarında bir hiyerarşi kurmaksızın çitleme ve müşterekleştirme süreçleri arasındaki bu iki farklı zamansal ilişkiye odaklanarak, Göllüce’deki toprak mücadelesini anlamaya çalışıyor, bu şekilde teorik düzlemde müşterekleştirme ve çitleme arasındaki ikili hareketin zamansal boyutunu tartışmaya açmayı umuyorum.

This article discusses the temporal dimension of the relationship between commoning practices and enclosure processes by focusing on the commoning struggles of the villagers of Göllüce in İzmir against that of the land owner’s acts of enclosure, a struggle that is going on since the 1950s till today. I follow the temporal characteristics of the double movement between acts of enclosure and commoning by focusing on their respective rhythm, timing, tempo and duration on two interrelated temporal levels. The first is the 'syncopated" rhythm of those of the irregular, fragmented and messy everyday acts of commoning taking place against different spatial strategies of enclosure. The second is the it "coeval" temporality of those moments in which the ongoing collective action against enclosures, such as the land occupation taken place in Göllüce in 1969, accumulates in concurrency with other local struggles and becomes a movement. I try to understand the land struggle in Göllüce by focusing on these two different temporal relationships between the processes of enclosure and commoning without establishing a hierarchy between them, hoping to discuss the temporal dimension of the double movement between the commoning and the enclosure on the theoretical plane.