İstanbul kentinde düşük gelirli konutu planlaması için kullanıcı katılımlı bir sistem önerisi

Abstract

Bu çalışmada İstanbul kentinin nüfus artışı ve iç göç o\ay\an ile de körükle nen barınma sorununun önemi vurgulanmakta, çözümüne katkıda buluna bilecek bir yaklaşım ve yöntem önerilmektedir. Giriş Bölümünde; sorunun önemi ve çalışmanın gereği üzerinde durulmuş, problem tanıtılmaya çalışılmış, araştırma ve kaynaklardan edinilen bilgiler doğrultusunda bazı saptamalar yapılmış ve sorunu ele alırken belirlenen bakış açısı vurgulanmaya çalışılmıştır. Saptanan amaç doğrultusunda sorunun alanı sınırlandırılmıştır Daha sonraki bölümlerde şu konulara yer verilmektedir: 2. Bölümde; istanbul kentinin, Osmanlı öncesinden günümüze kadar olan gelişimi genel bir bilgilenme olarak verilmeye çalışılmıştır. Cumhuriyet öncesi dönem, Fetih öncesi ve sonrası olarak iki ayrı başlıkta; Cumhuriyet dönemi ise, 1 923-1 950 arası ve 1 950 sonrası olarak yine iki ayrı başlıkta ele alınmıştır. Araştırma bilgileri aktarılırken o dönemlerde kentin geçirdiği evrimler neden leri ile irdelenmeye çalışılmıştır. 3. Bölümde; yine Cumhuriyet öncesinden başlayarak günümüze kadar kent te karşılaşılan konut tipleri tanımlanmaya ve sınıflandırılmaya çalışılmıştır. Ortaya çıkan konut tiplerinin, hangi koşulların, hangi politik, ekonomik veya yönetsel süreçlerin ürünleri olduğu araştırılmıştır. Kentin demografik yapısı, kentte konutun gelişiminin incelenmesiyle paralel ele alınmıştır. Hangi konutların hangi insanların ihtiyaçları karşısında ve hangi toplumsal değişimler sonucunda ortaya çıktığı araştırılmıştır. 4. Bölümde; sorunun odak noktası olarak gösterilen "gecekondu" ele alın mıştır. Öncelikle ortaya çıkış nedenleri, gelişme alanları incelenmiş ve gece konduda yaşayan insan tanıtılmaya çalışılmıştır. Bu çalışmaya kaynak olması için yapılan Pınar Mahallesi alan araştırmaları ve anketlerinin sonuçları bu bölümde açıklanmıştır. Kullanıcı istek ve ihtiyaçlarının belirlenmesi ve tasarımcı ile işbirliği konularının özellikle altı çizilmiştir.vm. 5. Bölümde; düşük-gelirli konutu konusunda yurtdışında yapılmış çalışma ve uygulamalardan örnekler sergilenmiştir. Bu bölüm de üç ayn alt başlığa ayrılmıştır. Birinci alt başlıkta konut sorununun ve gecekondulaşmanın yoğun olarak yaşandığı Üçüncü Dünya ülkelerinden, ikinci alt başlıkta Avrupa ülkelerinden, üçüncü alt başlıkta ise kendi ülkemizden örnekler sunulmuştur. Örnekleri seçerken, özellikle tezin ana fikrini oluşturan destekli kullanıcı katılımı şemalarının uygulandığı ülkeler üzerinde durulmuştur. Konut açığı sorununa farklı ülkeler tarafından getirilen çözüm önerileri incelenirken, öncelikle plan şemalarının etüdüne yer verilmiştir. Konut planlamasına, kul lanıcı katılımının olumlu ve olumsuz yönleri irdelenmek istenmiştir. 6. Bölümde ise çalışmanın sonuçlarına ve çözüm önerisine yer verilmektedir. Ortaya konan gerçekler karşısında bugün kentimizde sağlıksız yapılaşmanın önüne geçebilecek veya alternatif oluşturabilecek bir fikir ve uygulama yön temi önerilmektedir. Bir planlamacı olarak mimarın bu sürece katılması çok önemlidir. Bu bakım dan ve barınma olgusunun bir çevre sorunu olduğu kabul edilerek, kullanıcı faktörünün planlamadaki etkinliği, tasarımda sağlanabilecek maksimum esneklik, üretim ve uygulama kolaylığı üzerinde durulmuştur. Ülkemiz ger çeklerini göz önünde bulundurarak geliştirilmeye çalışılan bu modelde, ken timizi sağlıksız yapılaşmadan kurtarabilecek bir konut planlama sisteminin fikri temelleri atılmak istenmiştir. Önerilen sistemin belkemiğini de kullanıcı-plan- lamacı işbirliğinin oluşturması gereği vurgulanmıştır.