Geleneksel Karadeniz ahşap konut yapım yönteminin çağdaş teknoloji açısından değerlendirilmesi

Abstract

VI genel bilgi ve kavramlar anlatılmış, geleneksel olarak kullanılan yapı malzemeleri ve özelliklerinin neler olduğu açıklanmıştır. Ahşap malzemenin bölgede yöresel olarak işlenme şekillerinden bahsedildikten sonra günümüze kadar gelen geleneksel ahşap yapıların çevre ve dış etkilerle bölgelere göre şekillenişi ile sistemleri arasındaki farklılıklar ve benzerlikler anlatılmıştır. Bu bölümün içeriğinde bölgenin özellikle malzeme ve doğal çevre koşullarıyla bütünlük gösteren kırsal kesimindeki geleneksel ahşap yapı sistemleri incelenmiştir. Bu incelemede ahşap yığma, ahşap karkas ve karma sistemlerin kuruluş prensipleri, Doğu, Orta ve Batı Karadeniz'deki dağılımı hakkında bilgi verilmiştir. Üçüncü bölümde; Karadeniz bölgesinin sahip olduğu ve ahşap malzemenin hammaddesini oluşturan orman varlığının potansiyeli incelenmiştir. Birinci kısımda, genel olarak orman politikası irdelenmiş, kereste sanayii ve üretimi hakkında bilgi verilmiştir. Ayrıca çağdaş malzeme üretim yöntemleri anlatılmıştır. İkinci kısımda, bölgedeki ahşap malzemenin yerini alan diğer yapı malzemeleri ve yapım yöntemlerinin genel durumları hakkında açıklamalar yer almıştır. Ayrıca bölge halkının ahşap malzemeden uzaklaşma sebeplerine değinilmiştir. Dördüncü bölümde; dış ülkelerin geleneksel ahşap yapım sistemleri hakkında genel bilgiler verilerek, ülkeler arasındaki benzerlik ve ayrılıklar açıklanmaya çalışılmıştır. Karadeniz Bölgesinin seçilen ülkelerden İngiltere, Japonya, Orta Avrupa ve Kuzey Avrupa ülkeleriyle ahşap potansiyelinin yoğunluğu, iklim açısından yakınlığı ve ayrıca Japonya ile de deprem olgusu gibi ortak özellikleri bulunmaktadır. Japonya ve İngiltere'nin de bir ada ülkesi olarak geleneklerine son derece bağlı olması da ayrı bir ortak yandır. Beşinci bölümde; çağdaş ahşap konut üretiminde günümüzde kullanılan sistemler ve tasarım kriterleri hakkında bilgiler sunulmaktadır. Dikme-kiriş sistemiyle başlayan, daha sonra 20.y.y. başında göçler yüzünden ortaya çıkan Amerika'daki konut açığının kapanması için geliştirilen balloon çerçeve sistemler, İngiltere ve İskandinavya ülkelerinde kullanılan platform çerçeve sistemler ile her iki sistemin karması olan modifiye çerçeve sistemlerin sistem kuruluşları, yapım kriterleri ve aralarındaki farklar bu kısımda anlatılmış, geleneksel sistemlere uygunluğu ve seri üretimi konusundaki avantajlarından bahsedilmiştir. Bu bölümde ayrıca Türkiye'de çok az örnek olması nedeniyle çağdaş ahşap yapım sistemleriyle ilgili bu konuda sadece İstanbul, Beykoz'da yapılan iki uygulamadan bahsedilmiştir. Altıncı Bölümde; geleneksel yerli ahşap sistemlerle, çağdaş ahşap sistemler arasındaki farklılıklar, strüktür, ısı yalıtımı, yangın ve dayanıklılık açısından gözden geçirilmiştir. Sistemler irdelenerek yapılan değerlendirmede geleneksel yerli sistemlerin doğal ve çevreselvıı koşullar altında gösterdiği direncin çağdaş sistemlere göre yetersizliği gözlemlenerek anlatılmıştır. Ahşap malzemenin en çok tenkit edilen olumsuz tarafının yangına dirençsizliği olduğunun açıklanmasına karşılık, çağdaş strüktürlerdeki yangın emniyetinin bu konuyu da çözümlediği saptanmıştır. Dayanıklılık suni metodlarla (emprenye) çok daha farklı şekilde sunularak arttırılmıştır. Yedinci bölümde şu gerçek vurgulanmıştır; Türkiye şartlarında, ahşap strüktür geleneksel olarak oluşumundan bugüne kadar gelişi sırasında gösterdiği gelişimi ve geldiği üst noktayı son dönemlerde diğer yapı sistemlerine (kargir-betonarme) bırakarak yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır. Oysa Türk ailesinin büyük çoğunluğunun istediği ve yaşam tarzı olarak özdeşleştiği az katlı, bahçeli evlerin yapılışına olanak tanıyan ahşap strüktür, ekonomik olarak uygunluğunun yanında ülkemizin büyük bölümünün içinde bulunduğu deprem kuşağı ve depreme dayanıklı yapılar için en uygun sistemdir. Bu olgudan hareketle ülkedeki ahşap stüktür geleneğinin modernize edilerek yerel koşullara yanıt veren çağdaş ahşap yapı malzemeleri ve sistemlerinin geliştirilmesi ve özendirilmesi gereği ifade edilmiştir.