Savaş ve bölgesel ekonomi: İran savaşlarında Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu

Abstract

Savaşlarla ekonomiler arasında çok yakın bir ilişki olduğu bilinmektedir. Savaşın getirdiği olağanüstü harcamaların yükünü bütün ülke çeker. Ancak, özellikle savaşın cereyan ettiği bölge, bu tesiri daha yakından hisseder. Bununla birlikte, bazan savaşlar, bir takım yeni fırsatların da doğmasına vesile olur. Özellikle savaşla alakalı sektörlerde bir genişleme meydana gelir. Dolayısıyla bu sektörlerde hizmet veren esnaf ve sanayiciler, savaş dönemlerinde daha fazla iş hacmine ulaşırlar. Bu çalışmada, 17. yüzyıl başlarındaki İran seferlerinin Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz bölgelerine olan olumlu katkılarından sadece bir sektörde meydana gelen genişleme üzerinde durulmuştur. İstanbul ve Rumeli’den Trabzon’a gönderilen harp malzemesi ve zahirenin Erzurum’a nakli, bölgede bulunan mükâri esnafının yoğun bir faaliyet içerisine girmesine sebep olmuştur. Nakliye organizasyonu içerinde yer alan mükâri esnafının sayıları, kazaları, taşıdıkları yük mikdarları, nakliye ücretleri ve zahire sevkiyatının ne kadar bir nüfusun geçimine katkıda bulunduğu gösterilmeye çalışılmıştır. Ayrıca bu faaliyetlerin etkilediği yan sektörlere de işaret edilmiştir.

It's known that there is a rigid relation between wars and economies. The burden of expenditures coming from wars are carried by all country. However some wars causes emerging of new opportunities. Especially sectors related with war are boomed. Therefore tradesmen and industrialists servicing in these sectors achieve more business capacity in the war times. In this paper only one sectors is talked about the positive contributions of Iran campaign at the beginning of the XVII. century into the Eastern Anatolia and Eastern Black Sea. Tranportation of war material and grain sent by Istanbul and Rumeli to Trabzon and then Erzurum increased sharply activities of mÜkâri tradesmen. Numbers, districts, portion of burden, wages of transportation of mÜkâri tradesman, the contribution of from grain transportation into incomings of people are tried to express. Subsidiary sectors impacted by tranportation are also referred.