Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Açık Bilim, Sanat Arşivi
Açık Bilim, Sanat Arşivi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi tarafından doğrudan ve dolaylı olarak yayınlanan; kitap, makale, tez, bildiri, rapor gibi tüm akademik kaynakları uluslararası standartlarda dijital ortamda depolar, Üniversitenin akademik performansını izlemeye aracılık eder, kaynakları uzun süreli saklar ve yayınların etkisini artırmak için telif haklarına uygun olarak Açık Erişime sunar.MSGSÜ'de Ara
Erken Hristiyan ve ilk Bizans resim ve kabartma sanatında kaynak ve okullar
Özet
M.S.Birinci yüz yıldan başlayarak dördüncü yüz yılın ortasına kadar olan süre içinde Erken Hristiyan sanatının biçimlenmesine; Pompei resim sanatı ile antik Yunan ve Roma kaynaklı üç üslup; Neo-Attika,resimsel ve öyküleyici üsluplar büyük ölçüde yardımcı olmuştur. Katakomp duvar resimlerinin,özellikle de manzara unsurlarının bulunduğu örneklerin bir çoğunda Pompei resim sanatının etkisine rastlanmak mümkündür.Erken Hristiyanlık dönemine tarihlenen katakomp duvar resimlerinde,Pompei resim sanatının ikinci ve üçüncü üslubu uygulanan en belirgin üslupların başında gelmektedir. İkinci üslup,yani resimsel üslup kendi içinde üç alt başlık altında toplanmaktadır: Yunan kaynaklı bukolik-romantik anlatım; Romalıların antik Yu¬ nan kültürüne aşırı ilgileri sonunda ve Neo-Stoic felsefeye bağlı edebiyat anlayışının etkisiyle oluşmuştur.Yunan kaynaklı manzara olarak da ifade edilebilen bu anlatım tarzında; dağlar,deniz kıyıları nehirler.kaynaklar ile sürüsünün başında pagan kaynaklı İyi Çoban figürü görülmektedir. Latin-veya Roma- kaynaklı»mistik-romantik anlatımlarda; arka planın belirsizliği,nereye açıldığı bilinmeyen atmosfer içinde yapılar, tapınaklar, çorak dağ ve kıraç arazi betimlemeleri işlenmiştir.Bu anlatım tarzının temeli saf olarak Pompei resim sanatına bağlanabilir. Topografik anlatımda; kompozisyonlarda,her hangi bir bölgeye özgü veya fantastik anlayışta düzenlenmiş,bir şehire ait limanlar ve yapılar işlenmiştir.Bu anlatım tarzı da saf olarak Pompei resim sanatına bağlanabilir.Üçüncü üslup; tipik Pompei resim sanatına bağlanan,süsleme un¬ suru olarak kullanılan yüzey bölüntüleri ve tek düze figürlü yü¬ zeyleri hareketlendirmek için uygulanan şamdan-candalabra- üslubu¬ dur.Bu üslup aynı zamanda Sasani sanatındaki süslemeler ile yakın¬ lık göstermektedir. Pompei resim sanatının dördüncü üslubu olan mimari üslupta yapılan örnekler ise, Roma'daki Via Çerçi Mezarı ve Doğu'da Dura-Eu/ ropos'daki Zeus-Baal tapınağında bulunan Bithnanaia Duvarı'nın arka planında boyama tarzında işlenen mimari unsurlar ile yakın benzerlik oluşturmaktadır. Bu üslup daha çok kabartma niteliğinde, özellikle Erken Hristiyanlık dönemine tarihlenen lahitlerin yüzeyleri¬ nin arka planında başarıyla uygulanmıştır. Erken Hristiyan sanatına kaynak oluşturan üslupların başında antik Yunan ve Roma kaynaklı; Neo-Attika, resimsel ve öyküleyici üsluplar gelmektedir.
