Antik Dönem’de ‘Öteki Dünya’, ‘Apotheosis’ ve ‘Consecratio’ kavramları

Abstract

Ölümü her zaman korkuyla karışık bir saygı çerçevesinde algılayan toplumlar çeşitli mistik inançların da etkisiyle ölümle ilgili çeşitli kurallar oluşturmaya başlamışlardır. Bunlardan ruhun ölümsüzlüğüne inanan bazı toplumlar için ruhun ölümden sonraki 'deniz feneri' olarak kabul edilen mezarlar ve ruhun öte dünyadaki huzuru birincil derecede önemli konular olmuştur. Aile ve devlet adına hayırlı işler yapan hamilerin ruhlarının huzuru için oluşan bazı inançlar ise devamlarında ata kültü, yönetici kültü gibi olguları ve bunların gerektirdiği ritüelleri getirmiştir. Bazı toplumlarda ise bu ritüeller, daha hayattayken tanrılardan biri ya da tanrıların yeryüzündeki sureti olarak kabul edilen yöneticilerin öldükten sonra zaten doğuştan hakları olduğuna inanılan tanrılar katına yükselmesi için düzenlenmektedir. Bu ritüellerde amaçlanan tanrılaştırma (deifikasyon) bazı durumlarda tam tersine dönmekte ve yöneticinin tanrıların bir parçası olan ruhu, hayattayken yaptığı hareketlere bağlı olarak toplum tarafından lanetlenmektedir. Bu durumlarda tanrıların katında onlarla birlikte yaşadığına ve asla ölmediğine inanılan ruh yeraltı dünyasının derinliklerine mahsur kalmakta, her türlü hatırlanmadan yoksun bırakılmakta ve gerçek ölüm de bu unutulmayla başlamaktadır. Bu çalışmada, Hellenistik ve Roma dönemlerinden seçilen belirli örnekler ışığında 'öteki dünya', 'apotheosis' ve 'consecratio' kavramları ele alınacaktır.

People considering death in a frame of respect combined with fear started to create particular rules with the effect of various mystical beliefs. Among these, for some societies who believe in the immortality of soul, the tombs have been regarded as the 'lighthouse' of the soul after death and the peace of the soul in the afterlife became the primary issues. The beliefs comprised for the peace of the souls of patrons who work for the charity of public bring along with them the concepts like ancestral and ruler cults and the rituals for them. In some societies these rituals were organized for the deification, which is believed to be natural right of rulers who have already been considered in life as a god or as an image of the god on earth. In some cases the goal of these rituals that is deification, turnabout and the ruler's deified soul gets damned by the society in consequence of uncaring attitude in life. In these cases the immortal soul which is believed to be lived with gods in empyrean gets stuck in the depths of underworld, debarred from any kind of remembrance and the real death starts with this oblivion. In this paper, the concepts of'afterlife, 'apotheosis' and 'consecratio' will be studied in the lights of particular examples chosen from the Hellenistic and Roman Periods.