Kabataş Transfer Merkezi ve yakın çevresi katılımcı konsept tasarım süreci final raporu

Abstract

Çalışmanın Konusu Karaköy - Beşiktaş güzergâhının bir parçası olarak Kabataş Transfer Merkezi ve yakın çevresine yönelik konsept tasarım ilkelerinin katılımcı süreçler ile elde edilmesi işi, üç ana aşamadan oluşmaktadır: Hazırlık aşamasında yürütülecek olan sürecin organizasyonunu yapılarak, alanda yetki sahibi olan kurumlardan veri temini ve ihtiyaç programı oluşturulması doğrultusunda görüşmeler yapılması, alanın mevcut şantiye alanının iyileştirilmesi ve kısmen kamusal kullanıma açılması için öneriler geliştirilmesi; katılım süreci işletilerek ve katılımcı süreçlerle eşgüdümlü olarak konsept projenin elde edilmesine yönelik mekânsal okumalar ve analizler gerçekleştirilmesi; konsept tasarıma dair ilkelerin elde edilmesi aşamasında toplanan veriler raporlanarak, sentezlenmesi ve konsept tasarım ilkelerinin ortaya konulması.

Çalışmanın Tanımı Yukarıda tanımlanan çerçevede hazırlanan katılımcı süreç için MSGSÜ’de oluşturulan ve aşağıda isimleri bulunan ekip tarafından BİMTAŞ’a (İstanbul Büyükşehir Belediyesi iştiraki Boğaziçi İnşaat Müşavirlik Anonim Şirketi) danışmanlık hizmeti verilmiştir.

Çalışma Ekibi

- İdil Akyol Koçhan (Arş. Gör.) - Ahmetcan Alpan (Arş. Gör. Dr.) - Derya Altıner Bozacı (Arş. Gör.) - Melih Birik (Dr. Öğr. Üyesi) - Barış Göğüş (Arş. Gör.) - İnci Olgun (Öğr. Gör. Dr.) - Saadet Tuğçe Tezer (Arş. Gör. Dr.)

Çalışmanın Aşamaları

1. Katılımcı yöntemlerle elde edilecek konsept tasarım projesi sürecinin tasarlanması 2. Alanda yetki sahibi kurumlarla görüşülerek ihtiyaç programı oluşturulması 3. Süreç içerisinde kullanılacak içeriklerin hazırlanması ve organizasyonların planlanması 4. Katılım sürecinin başlatılması ve işletilmesi 5. Katılımcı süreçlerle eşgüdümlü olarak konsept tasarım ilkelerinin elde edilmesine yönelik mekânsal okumalar ve analizlerin gerçekleştirilmesi 6. Katılım sürecinden ve mekânsal çözümlemelerden elde edilen verilerin sentezlenerek raporlanması ve Kabataş Transfer Merkezi ve yakın çevresine dair konsept tasarıma altlık oluşturacak ilkelerin elde edilmesi

Kabataş Transfer Merkezi ve yakın çevresine yönelik katılımcı konsept tasarım sürecinin başlangıcı, Kasım 2019’da BİMTAŞ’ın MSGSÜ Şehir ve Bölge Planlama Bölümü ile yaptığı toplantıya dayanmaktadır. Yerel yönetimler ile üniversiteler arası iş birliklerinin artırılması hedefiyle gerçekleştirilen toplantıda, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nin önemli bir paydaş konumunda olduğu Karaköy-Beşiktaş aksı ve Kabataş’ın geleceğine yönelik yapılabilecek çalışmalar ve Kabataş’ın öncelikli durumuna dair görüşülmüş ve hemen ardından başlatılan çalışmalardan biri olan Kabataş Transfer Merkezi ve yakın çevresinin yeniden tasarımına ilişkin katılımcı süreç önerisi içeren sunum, 2019 yılının Aralık ayında MSGSÜ danışman ekibi tarafından BİMTAŞ’ta gerçekleştirilmiştir. Danışman ekibin katılımcı sürece dair hazırlık çalışmalarını gerçekleştirdiği sırada meydana gelen COVID-19 pandemisi, hem yerel yönetimin önceliklerini etkilemiş, hem de büyük ölçüde yüz yüze bir saha deneyimi gerektiren katılımcı süreç kurgusunu belli bir süre için olanaksız hale getirmiştir. Pandemi dönemi içinde, Nisan 2020’de yapılan güncel durum görüşmelerinin ardından, oldukça geniş kapsamlı bir şekilde kurgulanan ve hazırlık aşamasından uygulama projesi aşamasına kadar toplam 9 aylık bir süreci öngören I. safha katılımcı süreç önerisi, dönemin koşulları içinde gerçekleşmesi mümkün görülmediği için rafa kaldırılmıştır. Ağırlıklı olarak yüz yüze bir katılım deneyimi öngörülen I. safhada önerilen kurgu yerine önerilen II. safha katılımcı süreçte; ilk sürecin sağladığı ve nitelik açısından önem taşıyan bazı konular, çevrim içi bir katılım deneyimi öngörülmesi nedeniyle sürecin dışında bırakılmak durumunda kalmıştır. Bu aşamada, I. safhada önerilen katılımcı sürecin; alanın kullanıcısı olan yaşlı, engelli ve çocuk nüfusun katılımcı tasarım sürecine doğrudan dahil olması, çevrim içi erişim imkânına ve teknolojisine sahip olmayan mevcut / potansiyel tüm kullanıcıların sürece dair fikir ve deneyimlerinin alınması anlamında daha fazla potansiyel taşıdığı söylenebilir. Aynı zamanda bu kurgu ile katılım süreci ve tasarım sürecini yürüten ekiplerin başlangıçtan itibaren birlikte, eş zamanlı ve koordineli çalışmasıyla katılımcı sürecin sonuçlarının tasarıma doğrudan yansımasının sağlanabilmesi mümkün olacaktır. İzleyen süreçte BİMTAŞ’tan gelen ve ağırlıklı olarak çevrim içi teknolojilerle gerçekleştirilecek bir katılım süreci beklentisini içeren süreç tasarımı talebi üzerine MSGSÜ danışman ekibi yeni bir çalışma hazırlayarak, Haziran 2020 itibarıyla BİMTAŞ ve İBB’ye II. safha katılımcı süreç önerisinin sunumunu gerçekleştirmiştir. Kurum görüşmeleri dışında -pandemi süreciyle bağlantılı olarak- çevrim içi bir kurgusu olan II. safha katılımcı süreç önerisinin İdare tarafından uygun görülmesi üzerine Kabataş Transfer Merkezi ve Yakın Çevresi Katılımcı Tasarım Süreci başlatılmıştır. 2020 yılının Temmuz - Ağustos aylarında yoğun bir şekilde yapılan kurum görüşmeleriyle başlayan katılımcı süreç, Ağustos 2020’de gerçekleştirilen dijital anketle devam etmiştir. 2020 yılının Eylül ayında Kabataş Transfer Merkezi ve yakın çevresine ilişkin olarak belirlenen paydaşlarla yapılan çalıştayların ardından, çevrim içi bir katılımcı haritalama uygulaması geliştirilerek Eylül ve Ekim 2020 boyunca katılımcı sürecin mekânsal veri toplama aşaması gerçekleştirilmiştir. Süreç boyunca her aşamada elde edilen sonuçlar hem İdare ile, hem de istanbulsenin.org/kabatas internet sitesi üzerinden İstanbul halkı ile şeffaf bir şekilde paylaşılmıştır. Gelinen aşamada Kasım 2020 itibarıyla katılımcı süreçle veri, deneyim ve öneri toplama aşamaları tamamlanmış olan çalışmanın sonuç raporunun hazırlanması ve bu çalışma çerçevesinde alanda yapılacak mekânsal tasarım için konsept tasarım ilkelerinin ortaya konulması katılımcı tasarım sürecinin son aşamasını oluşturmaktadır. Sonuç raporu kapsamında; katılımcı süreç kurgusu, veri toplama ve hazırlık aşaması, bilgilendirme, deneyim ve öneri toplama aşamalarının aktarılmasının ardından; konsept tasarım ilkeleri ile sürece dair genel değerlendirme ve geleceğe ilişkin öngörüler ortaya konulmaktadır.