MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 14 / Güz 2016

Abstract

Sunuş Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi’nin bu sayısı “Sa- nat ve Felsefe” temasına ayrılmıştır. Bu sayıda bu tema üzerinden gerçekleştirilmeye çalışılanın, felsefe disiplininin gerek sosyal bilimlerin diğer alanlarıyla ilişkisini gerekse de disiplinin için- den felsefenin çeşitli alanları ve tarzları ile ilişkisini ihtiyatlı bir mesafeden sorgulamak olduğu söylenebilir. Bu türden bir sorgulama için sanat elverişli bir ortak zemin olarak belirmiştir. Bu, felsefenin kendisine nesne aldığı konular arasında sanatın görece ayrıcalıklı bir yeri olması se- bebiyledir. Tarihsel olarak birbirinin yerine kullanılagelen sanat felsefesi ve estetik hem alanın kendisinde hem de ilişkide ele alınan konular bakımından bu aynılaşmaya direnen, izin veren dinamikleri de sorunsallaştırmaktadır. Daha açık bir deyişle, felsefenin bir alt disiplini olarak “Estetik”te sanat nesnesini zorunlu olarak içermeyen taraflar olduğu gibi “Sanat Felsefesi”nin de “Estetik” tarafından belirlenen kavram, yaklaşım ve yöntemleri aşan tarafları vardır. 20. yy.’ın, giderek profesyonelleşmesi ve teknik bir hal alan felsefe yapma tavrını egemen ve görünür kıl- mış olduğu gerçeğini de dikkate aldığımızda, sanatı ilgilendiren konuların, felsefenin “Estetik” de dahil olmak üzere, her alt disiplininde kendini hissettiren yöntem, dil, mantık ve bilimsellik talepleri söz konusu olduğunda çepere itildiğini iddia edebiliriz. Bu çeperde yer alma hali ken- diliğinden sınırları yoklamayı gerekli kılmaktadır. Felsefe ve sanat ilişkisi tam da bu bakımdan gerek felsefenin sınırlarını gerekse de bu sınırları sosyal bilimlerin diğer disiplinlerinin ihlaline açan sanatın sınırlarını sorgulanır kılmaktadır. Bu sayıda yer alan makaleler çoğunlukla yukarıda değinilen çerçeveye yerleştirilerek oku- nabilir. Felsefe tarihinin “Sanat Felsefesi” ve “Estetik” alanına giren kanonik metinlerinin ele alındığı makaleler Thomas Aquinas, Kant, Hegel gibi filozoflar tarafından bu alanların nasıl ku- rulduğu ve sistematik felsefe anlayışıyla nasıl işletildiğini örnekler niteliktedir. Çağdaş felsefe tarihi ise Husserl, Heidegger, Sartre, Ranciére gibi filozoflar üzerinden, sanatın felsefi yönteme dair eleştirel bir tavrı nasıl mümkün kıldığının öne çıkarıldığı makalelerde taranmaktadır. Bu felsefi incelemelerin etrafında felsefenin kavram ve sorunsalları farklı disiplinlerdeki tezahürleri açısından da değerlendirilmektedir. Özge Ejder