Tasarımda giyilebilirlik faktörünün sağlık faydası kapsamında tasarlanan ürün örneği üzerinden incelenmesi

Abstract

Barındırdığı teknolojiler ve giyilebilme özelliği ile farklı kullanıcı etkileşimleri içerisinde ele alınabilecek giyilebilir ürünler, literatürde çok disiplinli geniş bir araştırma alanı içerisinde yer almaktadır. Araştırma alanlarının büyük bir bölümü bu ürün ve sistemlerin teknoloji donanımları ve kısıtları ile ilgiliyken daha az bir bölümü bu ürünlerin tasarım problemlerine odaklanmaktadır. Giyilebilir teknolojileri mevcut diğer teknolojilerden ayıran "giyilebilirlik" olgusunu bir tasarım problemi veya alanı olarak araştıran sınırlı sayıda araştırma bulunmaktadır. Bu çalışmanın amacı, giyilebilirlik olgusunun tasarım disiplini odağında ele alınabileceği bir sınıflandırma örneği oluşturabilmektir. Giyilebilir teknolojilerin çok işlevli yapısı ve çok çeşitli ürün kategorizasyonları altında yer alması gibi özellikleri onun tasarım alanına katkı sunabilecek uygun bir bağlam odağında araştırılmasını gerektirmektedir. Giyilebilir teknolojilerin günümüzde yenilik, teknoloji ve bedenle kesintisiz etkileşimi gibi özellikleri sebebiyle bu ürünlerin kullanıcı tarafından kabul ve benimsemesi gibi konular önem kazanmaktadır. Tasarım araştırmaları açısından ürün kullanıcı etkileşimi alanında yer alabilecek kabul ve benimseme konusu, giyilebilirler söz konusu olduğunda teknoloji kabulü, yeniliğin benimsenmesi ve moda kabulü gibi araştırma perspektifleri ile desteklenebilir bir yapıda bulunmaktadır. Bu çalışmada "giyilebilirlik" olgusu kullanıcı kabul ve benimseme yaklaşımları odağında incelenmiştir. Bu inceleme, giyilebilir teknolojiler içerisinde yaygın kullanımda olan ve çok çeşitli ürünleri içeren "sağlık faydası kapsamında tasarlanan ürün kategorisi" özelinde yapılmıştır. Çalışma bu alandaki tasarım araştırmalarında dikkate alınacak bir tasarım sınıflandırması içermektedir. Oluşturulan sınıflandırmanın bir bölümü kısıtında yapılan deneysel bir çalışma ile sınıflandırmada yer alan kategorilerin, bir araştırma bağlamı olarak nasıl ele alınabileceği ile ilgili örnek bir çalışma yapılmıştır. Deneysel çalışma bulguları teknoloji kabulü ve kategorizasyon araştırmaları literatürü perspektifinden değerlendirilmiştir. Bu doğrultuda giyilebilirlik olgusunun kabul ve benimseme aşamalarındaki rolüne ilişkin tasarım araştırmalarına katkı sağlayacak önerilerde bulunulmuştur.